آینه جم: حسن رمضانی- نایب رئیس شورای اسلامی استان بوشهر
در حالی خشکسالی به پر کاربردترین واژه ی این روزهای مردم دشت ریز تبدیل شده است که سال های سال رودخانه ریز روان بود و مردم بدون هیچ ترس و تصوری از بی آبی، به سادگی از کنار آن می گذشتند.
دوراندیش نبودن مدیران برای ایجاد طرح‌ها و ساماندهی مسئله آب در کنار خشکسالی های متوالی، موجب افت شدید آب و کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی شده است و بحرانی را در بخش ریز بوجود آورده که گرچه رفته رفته با پوست و خون مردم منطقه عجین می شود اما هنوز بخش زیادی از جامعه با بی‌تفاوتی تنها نظاره گر وخامت آن هستند.
نبود آب در دشت ریز در آینده نه چندان دور علاوه بر تبعات شدید اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی ضربات روحی شدیدی به مردم این دیار خواهد زد که با هیچ خدمت شایانی از سوی صنایع مستقر در منطقه التیام نخواهد یافت.گرچه مردم و کشاورزان منطقه چشم انتظار افتتاح پروژه های آبی سد سرچشمه هستند اما باید از روزی ترسید که اهداف سد سرچشمه نیز در پی معادلاتی تنها به تامین آب شرب تغییر یابد.
اینجا است که قلم به دستان باید با به متن کشاندن این آسیب ها و ارائه راهکارها، جلوی این بی‌عدالتی ها ایستاده و برای زنده نگه داشتن حیات این دشت، از هدر رفتن بیشتر فرصت ها جلوگیری کنند.
بی شک زنگ خطر بی آبی در بخش ریز باید بلندتر از همه اولویت ها نواخته شود تا شاید راهکاری به غیر از برگزاری جلسات فرمایشی و ابراز نگرانی‌های سطحی مسئولین شهرستان و استان در دستور کار قرار گرفته و به این بحران با ديد ملّي توجه گردد.
شرکت پالایش گاز فجر جم،اداره اوقاف، منطقه عملیاتی نار و کنگان و صنایع سنگ شکن همگی خود را محق برداشت حجم عظیمی از منابع آب های زیر زمینی و کسب درآمد از دشت ریز می دانند،در حالی که گویا فقط کشاورزان حق بهره گیری از آب و خاک و احیای زمین های ابا و اجدادی خود را در این دشت ندارند.
اما مرثیه تازه ما برای دشت تشنه ریز برداشت غیر قابل توجیه یکی از صنایع فعال در منطقه است که بر خلاف ماهیت تولیدی خود، به میزان قابل ملاحظه ای از سفره های زیر زمینی آب برداشت می نماید.
نگاهی به ماهیت تولیدی و آب مورد نیاز نیروگاه گازی
نیروگاه گازی دره بان بخش ریز یکی از نیروگاه های تحت پوشش شرکت مدیریت تولید برق جنوب فارس است که در سال 74 در زمینی به مساحت 24 هکتار راه اندازی شد و با ظرفیت تولید 164 مگاوات، برق مورد نیاز پالایشگاه فجرجم و برق شبکه های شهرستان جم و شهرستان های همجوار را نیز تامین می نماید.
این نیروگاه که در بالادست روستاهای دره بان و تشان قرار گرفته ، گاز مورد نیاز خود را که گازی تمیز و پالایش شده است، از شرکت گاز فجر جم دریافت می نماید که به لحاظ زیست محیطی، وضعیت قابل قبولی داشته و بجز آلودگی صوتی،از لحاظ آلودگی هوا در شرایط نسبتا استانداردی قرار دارد.
نیروگاه های گازی با توجه به ماهیت تولیدی خود که از روغن به عنوان خنک کننده شافت های ژنراتور استفاده می کنند، نیازی به مصرف آب در چرخه تولید برق ندارند.
بنابراین غالب استفاده و نیاز آب در نیروگاه گازی دره بان، مربوط به مصرف عادی روزانه،پرسنل،بهداشتی،شتشوی موردی ژنراتور ها ، تجهیزات و آب ذخیره شده در مخزن 50 هزار لیتری برای مواقع اضطراری و آتش نشانی است.
تولید برق یا تولید لیمو و محصولات باغی!؟؟
نیروگاه گازی دره بان سالهاست که حدود 14 هکتار از فضای 24 هکتاری خود را با توجیه ایجاد فضای سبز به کاشت نزدیک به 2 هزار اصله درخت مثمر شامل لیمو،پرتقال،نخل،زیتون و دیگر درختان اختصاص داده است که هر ساله با فروش این محصولات درآمد قابل توجهی کسب می کند.
مراتب این اعتراض در نشست مشترک آب و کشاورزی و شورای حفاظت منابع آب شهرستان که در اسفند ماه در فرمانداری جم برگزار شد مطرح گردید که بررسی و اصلاح پروانه برداشت آب این نیروگاه طبق مصوبه این نشست، در دستور کار قرار گرفت اما اکنون پس از 4 ماه کماکان این نیروگاه در طول شبانه روز از چاههای عمیق خود برای مصارف کشاورزی آنهم در وسعت بسیار زیاد بهره برداری می کند.
خطاهای استراتژیک و سوال هایی بی پاسخ
آن چه مسلّم است وقت زيادي براي جبران اشتباهات و اصلاح وضعيت موجود و حتي تأمين منابع آبي جديد در دشت ریز وجود ندارد. براستی اگر دو سه سالی درب‌های رحمت خداوند به روی مردم این دشت ممنوعه ی بحرانی باز نشود چه کسی دلش به حال این مردم خواهد سوخت ؟ و آیا مسولان والا مقام برای نجات این منطقه از بحران بی آبی توان معجزه گری دارند؟
متاسفانه نتيجه سوء مدیریت و خطاي استراتژيک در تجارت و حاتم بخشی آب منطقه، چیزی است که نباید اتفاق می افتاد. به طور مثال در شرايطي که مردم روستاهای دره بان و تشان چشم امید خود را به احیای قنات های خشک شده دوخته اند ، در عین ناباوری شاهد از دست رفتن آب شرب خود نیز هستند.
لذا انتظار است ضمن اصلاح پروانه و مجوزهای صادره به نیروگاه در زمینه برداشت آب ، یک تیم کارشناسی و خبره از سوی وزارت نیرو، تاثیر برداشت آب این نیروگاه بر چاهها و رشته قنات های دره بان مورد بررسی قرار داده و از سوی متولیان امر پاسخی روشن به سوال های پیش رو داده شود که آیا وجود این حجم فضای سبز نیروگاه که به نظر می رسد بیشتر جنبه درآمدی دارد تا الزام زیست محیطی، ضرورت دارد؟
آیا وقتی یک نیروگاه به عنوان یک صنعت و پروژه استانی در یک منطقه ایجاد می شود، فقط آن منطقه باید خدمت دهنده باشند و صنعت وظیفه ای در قبال محیط پیرامونی خود ندارد؟
آیا نیروگاه تا کنون در قبال درآمد های کسب شده از فروش محصولات کشاورزی گام مشارکتی در جهت رفع مشکلات این روستاها برداشته شده است؟
شرکت تولید و توزیع برق که دائما به مشترکین هشدار داده و مردم را به استفاده کمتر و صحیح از برق ترغیب می کند ، چه کسی باید کمبودها و بحران منابع آبی دشت ریز را به مدیریت تولید برق جنوب فارس متذکر شود؟
بنابراین در وضعیتی که دشت ریز به عنوان دشت ممنوعه بحرانی استان محسوب می گردد، دادن مجوز آبی به این گونه صنایع، بزرگترین خطای محیط زیستی و مدیریتی است و باید دست از شعار کشید و به قاعده مضحک دفاع مطلق از صنایع آب بر منطقه پایان داد.
[کد خبر:AJ28813]
