به گزارش آینه جم:یک کارشناس هشدار داد: اگر وضعيت به همين شكل ادامه پيدا كند و مسوولان فكري براي ثبات اقتصادي و بالا بردن توان خريد اقشار كم درآمد نكنند بايد منتظر بروز بحران‌هايي جدي در سطح خانواده‌ها و حتي از هم پاشيدگي سيستم كنوني خانواده‌ها و در نهايت اضمحلال جامعه باشيم.
، اعتماد نوشت: روي اول سكه: ١٠ سال قبل برادرم موقع عروسي‌ام به من يك سكه تمام‌بهار آزادي هديه داد. حالا كه وقت عروسي او شده توان خريد يك سكه و دادن چنين هديه‌اي به او را ندارم.
روي دوم سكه: «از من مي‌شنوي يك جور برو سروته قضيه را هم بيار و ناز خانومت رو بكش تا برگرده سرخونه زندگي‌اش. آخه الان كه وقت طلاق نيست... با سكه ٣ ميليوني كه نمي‌توني زن طلاق بدي رفتي درخواست طلاق دادي!» اين ديالوگ، درددلي است بين عمويي دنيا‌ديده با محاسن سپيد و جواني حدود ٣٠ ساله... سخناني كه شايد در نگاه اول بيشتر به طنز شباهت داشته باشد ولي در حقيقت، يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي خانواده‌ها و زن و شوهرهايي است كه به هر دليل با يكديگر تفاهم ندارند و مي‌خواهند از يكديگر طلاق بگيرند.
داريوش يكي ديگر از مراجعين به دادگاه خانواده است كه به قول خودش ديگر تمايلي براي ادامه درخواست طلاقش ندارد: «والله وقتي قيمت‌ها اين‌طوري بالا رفته، ترجيح مي‌دهم كمي تحمل كنم تا ببينم چه مي‌شود. آخر من كارمندي كه هنوز دغدغه افزايش بهاي كرايه خانه‌ام را در سال جديد دارم، چطور مي‌توانم از پس ٤٠٠-٣٠٠ ميليون مهريه برآيم؟!»
او ادامه مي‌دهد: چاره‌اي نيست. مجبورم تحمل كنم... بايد غرغرها و زخم زبان‌ها را تحمل كنم و دم نزنم. اصلا بايد جهنم تو خانه را تحمل كنم تا ببينم بالاخره فرجي مي‌شود يا نه.
اينها، قصه بسياري از هموطناني است كه اين روزها قصد طلاق و جدايي دارند. قصه‌اي كه شخصيت اصلي آن مرد است و اين زنان هستند كه اين‌بار برخلاف هميشه، يكه‌تاز ميدان هستند. زهره ٣٨ ساله يكي از آن زناني است كه به سبب شرايط كنوني و بالا رفتن قيمت سكه خوشحال است. «چرا ناراحت باشم؟ تا ديروز شوهرم تا حرف مي‌زدم مي‌گفت برويم طلاق بگيريم. حالا كه آمده‌ايم پاي طلاق، حق ندارد جا بزند! يعني اين‌بار من كوتاه نمي‌آيم. هم طلاقم را مي‌گيرم و هم تا قران آخر مهريه‌ام را مي‌گيرم.»
به همان نسبت اما بالا رفتن قيمت سكه باعث ترس جوانان براي ازدواج شده است: «چند سال است كه دارم پول جمع مي‌كنم تا ازدواج كنم. مي‌خواستم بالاخره امسال و در ٣٠ سالگي ازدواج كنم. اما با اين افزايش نجومي قيمت‌ها و به خصوص طلا و سكه ديگر زورم به ازدواج نمي‌رسد. يعني فكر كنم با اين شرايط ديگر بايد قيد ازدواج را بزنم. چون تاريخ ثابت كرده كه بعيد است ديگر قيمت‌ها پايين بيايند.» اينها نيز بخشي از درد‌دل‌‌هاي حسين است كه اين روزها به قول خودش افسرده شده است. حسين اما تنها نمونه‌اي از هزاران جواني است كه ديگر اميدي به ازدواج ندارند.
گرچه آمار و ارقام چندان مويد اين نظريه‌ها نيست. به گفته رييس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور و بر اساس آمار ثبت شده در اين سازمان، در سه ماهه اول سال ١٣٩٧ تعداد ١٦٠ هزار و ٥٩٢ واقعه ازدواج با رشد ٢ درصدي نسبت به مدت مشابه سال ١٣٩٦ در كشور ثبت شده است. ضمن آنكه در همين بازه زماني ٣٩ هزار و ٩٦٧ واقعه طلاق با كاهش ٣ درصدي نسبت به مدت مشابه سال گذشته در دفاتر رسمي طلاق كشور به ثبت رسيده است. با اين وجود مطرح‌كنندگان تئوري كاهش ازدواج و طلاق به خاطر افزايش قيمت طلا و سكه، معتقدند كه اين آمار مربوط به زماني است كه قيمت طلا افزايش پيدا نكرده بود و اگر مي‌خواهيم تحليل درستي در اين زمينه داشته باشيم بايد آمار خرداد به بعد را بررسي كنيم. ضمن اينكه اين گروه معتقدند كه آمارهاي طلاق و ازدواج ثبت شده، از مدت‌ها قبل برنامه‌ريزي شده يا وقت دادگاه داشته‌اند و تصميمي نيستند كه به تازگي گرفته شده باشند.
اما اين پايان داستان نيست. در مقابل اين گروه، گروه ديگري بر اين باورند كه افزايش قيمت‌ها به‌خصوص افزايش طلا و سكه باعث كاهش آمار ازدواج و افزايش طلاق خواهد شد. به عبارتي آنها نيز مانند گروه اول بر اين باورند كه افزايش قيمت‌ها، باعث كاهش آمار ازدواج مي‌شود ولي در عوض باعث مي‌شود تا آمار طلاق افزايش پيدا كند. «علي‌اصغر كيهان‌نيا» روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرگزاري مهر، افزايش قيمت سكه را باعث انصراف از ازدواج بين مرداني خوانده كه تمايل چنداني نيز به ازدواج نداشته‌اند. امان‌الله قرايي‌مقدم، جامعه‌شناس نيز پيش‌بيني كرده است كه افزايش قيمت طلا و سكه در ماه‌هاي اخير، كاهش شديد ازدواج را در پي دارد و ايران به زودي با بحران ازدواج روبه‌رو خواهد شد. اين جامعه شناس كاهش ازدواج‌هاي رسمي و افزايش ازدواج‌هاي موقت را از ديگر تاثيرات افزايش قيمت طلا و سكه عنوان كرده و گفته است: «بر خلاف تصور، گراني سكه سبب افزايش آمار طلاق در جامعه مي‌شود.»
اين نظريه بين قضات نيز طرفداران پروپاقرصي دارد. در همين زمينه علي توكلي، رييس دادگستري كرمان نيز دليل افزايش پرونده‌هاي خانواده در ماه‌هاي اخير را افزايش بي‌رويه قيمت سكه دانسته و گفته است: «همين دليل باعث شده مردها تقاضاي تعديل اقساط مهريه را به دادگاه ارايه كنند.» به همان طريق؛ سيدعلي نبوي، دادستان بردسكن همچنين با اشاره به نوسانات ارزي و قيمت طلا هشدار داده كه اگر قيمت طلا و سكه كاهش پيدا نكند شاهد افزايش طلاق و مطالبات مهريه‌ها در كشور خواهيم بود كه مي‌طلبد متوليان امر تدابير لازم را اتخاذ كنند.
در كنار مقوله طلاق...
اما آثار گراني طلا و سكه در ايران، تنها روي آمار طلاق و ازدواج جوانان تاثير ندارد بلكه بطن ارتباطات خانوادگي را نيز نشانه رفته است. پري، زن ٥١ ساله‌اي است كه ٣٠ سالي از ازدواجش مي‌گذرد و ٢ دختر بزرگ دم بخت دارد. ولي گلايه‌هاي او رنگ و بوي ديگري دارد: از همين الان كابوس مي‌بينم كه چطور بايد براي دخترانم جهيزيه تهيه كنم. وي كه شوهرش، مغازه ساندويچي در يكي از خيابان‌هاي شرق تهران دارد ادامه مي‌دهد: واقعا الان خرج و دخل‌مان باهم نمي‌خواند. گراني اينقدر به مردم فشار آورده كه به گفته شوهرم، مردم حتي كمتر ساندويچ مي‌خرند. خب در چنين شرايطي معلوم است كه زندگي همه سخت مي‌شود. با اين شرايط ترجيح مي‌دهم دخترانم را كه اتفاقا يكي از آنها خواستگاري سمج هم دارد را، شوهر ندهم. چون حتي اگر تمام زندگي‌ام را نيز حراج كنم، در شرايط كنوني نمي‌توانم از پس تهيه جهيزيه آنها برآيم.
رضوان نيز از زاويه ديگري مساله را به چالش مي‌كشد. وي با اشاره به موضوع رسم ورسوم‌هاي ايراني‌ها در سرسفره عقد و مراسم‌هاي بعد از آن مي‌گويد: در خانواده ما هم مثل بسياري ديگر از خانواده‌هاي ايراني رسم بر اين است كه طرف هر چقدر براي خودتان يا فرزندان‌تان در هنگام ازدواج، سكه هديه داده، شما هم بايد به همان نسبت سكه بدهيد. من ٣ سال پيش ازدواج كرده‌ام. امسال ٤-٣ تا از دختران و پسران نزديك خانواده از جمله برادر خودم مي‌خواهند ازدواج كنند. از همين الان ماتم گرفته‌ام كه چطور براي هر كدام يك سكه ٣ ميليوني بخرم؟! شايد باور نكنيد ولي براي همين مساله در به در دنبال وام هستم !
تاثير منفي در قوام خانواده
دكتر «ناصر قاسم‌زاد»، روانشناس از جمله كارشناساني است كه معتقد است كه افزايش نرخ سكه و طلا و بالا رفتن قيمت‌ها، فقط روي آمار ازدواج تاثيردارد و باعث كاهش آن مي‌شود و تاثيري در كاهش آمار طلاق ندارد: اگر هم آمار طلاق كاهش پيدا كرده باشد دليلش گراني سكه و طلا نيست، بلكه بطور طبيعي وقتي كه ازدواج كاهش پيدا كند، طلاق هم كاهش پيدا خواهد كرد.
وي در تشريح استدلال خود مي‌گويد: براساس قانون، مقدار مهريه قانوني ١١٠ سكه است. يعني هر چقدر هم كه مهريه بالا باشد در نهايت مرد در صورت طلاق فقط بايد ١١٠ سكه بپردازد. ثانيا، معمولا هنگام طلاق، مردان از دادگاه درخواست عسر و حرج مي‌كنند و براي اينكه توان پرداخت مهريه را ندارند، درخواست تقسيط مهريه يا حتي كاهش آن را مي‌كنند... يعني به هر حال دادگاه شرايط را به گونه‌اي تعيين مي‌كند كه وي بتواند از عهده پرداخت آن برآيد.
قاسم زاد درعين حال معتقد است كه گراني‌هاي امروز، تاثيرات بسيار مخربي روي ارتباطات زناشويي و سست شدن كانون خانواده‌ها دارد: اصولا گراني باعث مي‌شود تا زندگي خانواده‌ها با اختلالي جدي مواجه شود و به همان نسبت روابط زناشويي و افسردگي و حتي بيماري‌هاي جسمي و رواني در بين خانواده‌ها افزايش پيدا كند.
اين روانشناس با اشاره به وظايف دولت‌ها براي تامين سلامت اجتماعي جوامع مي‌گويد: براساس قوانين بين‌المللي و سازمان بهداشت جهاني، دولت‌ها مكلف هستند به تامين مواردي چون: سلامت اجتماعي و امنيت اجتماعي و آزادي بيان و... در كشورهاي خود. روي همين اصل است كه در بسياري از كشورهاي جهان از جمله در اروپا و كانادا كليه هزينه‌هاي درماني رايگان است ولي در عوض در كشور ما تعدادي از داروها از ليست بيمه‌ها خارج مي‌شوند. از سويي امنيت شغلي در ايران بسيار سست است؛ ضمن آنكه به هيچ عنوان دخل و خرج اكثر خانواده‌هاي ايراني با هم نمي‌خواند. در چنين شرايطي طبيعي است كه خانواده‌هاي ايراني زير بار فشارهاي اقتصادي خرد بشوند وحتي از پس آيين‌ها و رسم و رسوم‌هاي خانوادگي و ازدواج و... برنيايند.
وي با هشدار نسبت به ادامه وضعيت كنوني مي‌گويد: اگر وضعيت به همين شكل ادامه پيدا كند و مسوولان فكري براي ثبات اقتصادي و بالا بردن توان خريد اقشار كم درآمد نكنند بايد منتظر بروز بحران‌هايي جدي در سطح خانواده‌ها و حتي از هم پاشيدگي سيستم كنوني خانواده‌ها و در نهايت اضمحلال جامعه باشيم.
آيا گراني با كاهش طلاق رابطه دارد؟
دكتر مصطفي تبريزي، روانشناس، هم با وجودي كه معتقد است گراني‌ها، باعث تزلزل شديد در كالبد خانواده‌ها شده و مي‌شود ولي در عين حال براين باور است كه براي بررسي ارتباط گراني با كاهش طلاق بايد بررسي‌هاي بيشتري انجام شود: اصولا زندگي و اجزاي آن نيز مانند اجزاي بدن كاملا به هم مرتبط هستند. يعني اگر عضوي دچار اختلال شود بقيه اعضا نيز دچار اختلال خواهند شد. وي مي‌افزايد: در مورد گراني‌ها نيز بدون ترديد مي‌توان گفت فاكتورهاي اقتصادي ارتباط مستقيمي با رضايت زناشويي و زندگي مشترك و تقويت بنياد خانواده‌ها دارد، ضمن آنكه هم از بعد رواني و هم از بعد جسماني نيز اعضاي خانواده را تحت تاثير قرار مي‌دهد.
دكتر تبريزي ولي در عين حال تاكيد مي‌كند: البته من نمي‌توانم به طور قاطع، ارتباط بين گراني سكه و ساير كالاها با كاهش آمار طلاق را تاييد كنم چون اين موضوعي است كه احتياج به پژوهش‌هايي دقيق و كارشناسي دارد. به بياني ده‌ها فاكتور ديگر در طلاق موثر است كه گراني تنها يكي از آنهاست.
وي تصريح مي‌كند: به هر حال اينكه گراني‌ها باعث ايجاد اختلال در ارتباطات خانوادگي مي‌شود شكي نيست و موضوعي اثبات شده است. حتي از بعد سلامت جسماني خانواده نيز اين مساله قابل بررسي است. وقتي كه قيمت گوشت و برنج و بسياري ديگر از اقلام خوراكي در عرض چند روز چندين برابر مي‌شود، به همان نسبت يكسري از مردم ديگر توان خريد اين مواد و تغذيه كامل خود را ندارند. در چنين وضعيتي خانواده‌ها با فقر غذايي و به دنبال آن با انواع اختلالات رواني و روحي مواجه مي‌شوند كه باعث پايين آمدن سطح تحمل اعضاي خانواده‌ها وبروز درگيري بين زن و شوهر و فرزندان مي‌شود. اين استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبايي با ذكر اينكه تاثير افزايش گراني بر كاهش آمار ازدواج‌ها چنان بديهي است كه لازم به صحبت در مورد آن نيست، مي‌گويد: معتقدم بايد دولتمردان ما هرچه زودتر و قبل از اينكه دير شود فكري براي گراني‌ها و كاهش سطح زندگي شهروندان داشته باشند و هشدارهاي دلسوزانه وعلمي كارشناسان را جدي بگيرند، چرا كه ادامه اين وضعيت، مي‌تواند حتي به بحراني اجتماعي براي كشور بدل شود.
داريوش يكي ديگر از مراجعين به دادگاه خانواده است كه به قول خودش ديگر تمايلي براي ادامه درخواست طلاقش ندارد: «والله وقتي قيمت‌ها اين‌طوري بالا رفته، ترجيح مي‌دهم كمي تحمل كنم تا ببينم چه مي‌شود. آخر من كارمندي كه هنوز دغدغه افزايش بهاي كرايه خانه‌ام را در سال جديد دارم، چطور مي‌توانم از پس ٤٠٠-٣٠٠ ميليون مهريه برآيم؟!»
او ادامه مي‌دهد: چاره‌اي نيست. مجبورم تحمل كنم... بايد غرغرها و زخم زبان‌ها را تحمل كنم و دم نزنم. اصلا بايد جهنم تو خانه را تحمل كنم تا ببينم بالاخره فرجي مي‌شود يا نه.
اينها، قصه بسياري از هموطناني است كه اين روزها قصد طلاق و جدايي دارند. قصه‌اي كه شخصيت اصلي آن مرد است و اين زنان هستند كه اين‌بار برخلاف هميشه، يكه‌تاز ميدان هستند. زهره ٣٨ ساله يكي از آن زناني است كه به سبب شرايط كنوني و بالا رفتن قيمت سكه خوشحال است. «چرا ناراحت باشم؟ تا ديروز شوهرم تا حرف مي‌زدم مي‌گفت برويم طلاق بگيريم. حالا كه آمده‌ايم پاي طلاق، حق ندارد جا بزند! يعني اين‌بار من كوتاه نمي‌آيم. هم طلاقم را مي‌گيرم و هم تا قران آخر مهريه‌ام را مي‌گيرم.»
به همان نسبت اما بالا رفتن قيمت سكه باعث ترس جوانان براي ازدواج شده است: «چند سال است كه دارم پول جمع مي‌كنم تا ازدواج كنم. مي‌خواستم بالاخره امسال و در ٣٠ سالگي ازدواج كنم. اما با اين افزايش نجومي قيمت‌ها و به خصوص طلا و سكه ديگر زورم به ازدواج نمي‌رسد. يعني فكر كنم با اين شرايط ديگر بايد قيد ازدواج را بزنم. چون تاريخ ثابت كرده كه بعيد است ديگر قيمت‌ها پايين بيايند.» اينها نيز بخشي از درد‌دل‌‌هاي حسين است كه اين روزها به قول خودش افسرده شده است. حسين اما تنها نمونه‌اي از هزاران جواني است كه ديگر اميدي به ازدواج ندارند.
گرچه آمار و ارقام چندان مويد اين نظريه‌ها نيست. به گفته رييس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور و بر اساس آمار ثبت شده در اين سازمان، در سه ماهه اول سال ١٣٩٧ تعداد ١٦٠ هزار و ٥٩٢ واقعه ازدواج با رشد ٢ درصدي نسبت به مدت مشابه سال ١٣٩٦ در كشور ثبت شده است. ضمن آنكه در همين بازه زماني ٣٩ هزار و ٩٦٧ واقعه طلاق با كاهش ٣ درصدي نسبت به مدت مشابه سال گذشته در دفاتر رسمي طلاق كشور به ثبت رسيده است. با اين وجود مطرح‌كنندگان تئوري كاهش ازدواج و طلاق به خاطر افزايش قيمت طلا و سكه، معتقدند كه اين آمار مربوط به زماني است كه قيمت طلا افزايش پيدا نكرده بود و اگر مي‌خواهيم تحليل درستي در اين زمينه داشته باشيم بايد آمار خرداد به بعد را بررسي كنيم. ضمن اينكه اين گروه معتقدند كه آمارهاي طلاق و ازدواج ثبت شده، از مدت‌ها قبل برنامه‌ريزي شده يا وقت دادگاه داشته‌اند و تصميمي نيستند كه به تازگي گرفته شده باشند.
اما اين پايان داستان نيست. در مقابل اين گروه، گروه ديگري بر اين باورند كه افزايش قيمت‌ها به‌خصوص افزايش طلا و سكه باعث كاهش آمار ازدواج و افزايش طلاق خواهد شد. به عبارتي آنها نيز مانند گروه اول بر اين باورند كه افزايش قيمت‌ها، باعث كاهش آمار ازدواج مي‌شود ولي در عوض باعث مي‌شود تا آمار طلاق افزايش پيدا كند. «علي‌اصغر كيهان‌نيا» روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرگزاري مهر، افزايش قيمت سكه را باعث انصراف از ازدواج بين مرداني خوانده كه تمايل چنداني نيز به ازدواج نداشته‌اند. امان‌الله قرايي‌مقدم، جامعه‌شناس نيز پيش‌بيني كرده است كه افزايش قيمت طلا و سكه در ماه‌هاي اخير، كاهش شديد ازدواج را در پي دارد و ايران به زودي با بحران ازدواج روبه‌رو خواهد شد. اين جامعه شناس كاهش ازدواج‌هاي رسمي و افزايش ازدواج‌هاي موقت را از ديگر تاثيرات افزايش قيمت طلا و سكه عنوان كرده و گفته است: «بر خلاف تصور، گراني سكه سبب افزايش آمار طلاق در جامعه مي‌شود.»
اين نظريه بين قضات نيز طرفداران پروپاقرصي دارد. در همين زمينه علي توكلي، رييس دادگستري كرمان نيز دليل افزايش پرونده‌هاي خانواده در ماه‌هاي اخير را افزايش بي‌رويه قيمت سكه دانسته و گفته است: «همين دليل باعث شده مردها تقاضاي تعديل اقساط مهريه را به دادگاه ارايه كنند.» به همان طريق؛ سيدعلي نبوي، دادستان بردسكن همچنين با اشاره به نوسانات ارزي و قيمت طلا هشدار داده كه اگر قيمت طلا و سكه كاهش پيدا نكند شاهد افزايش طلاق و مطالبات مهريه‌ها در كشور خواهيم بود كه مي‌طلبد متوليان امر تدابير لازم را اتخاذ كنند.
در كنار مقوله طلاق...
اما آثار گراني طلا و سكه در ايران، تنها روي آمار طلاق و ازدواج جوانان تاثير ندارد بلكه بطن ارتباطات خانوادگي را نيز نشانه رفته است. پري، زن ٥١ ساله‌اي است كه ٣٠ سالي از ازدواجش مي‌گذرد و ٢ دختر بزرگ دم بخت دارد. ولي گلايه‌هاي او رنگ و بوي ديگري دارد: از همين الان كابوس مي‌بينم كه چطور بايد براي دخترانم جهيزيه تهيه كنم. وي كه شوهرش، مغازه ساندويچي در يكي از خيابان‌هاي شرق تهران دارد ادامه مي‌دهد: واقعا الان خرج و دخل‌مان باهم نمي‌خواند. گراني اينقدر به مردم فشار آورده كه به گفته شوهرم، مردم حتي كمتر ساندويچ مي‌خرند. خب در چنين شرايطي معلوم است كه زندگي همه سخت مي‌شود. با اين شرايط ترجيح مي‌دهم دخترانم را كه اتفاقا يكي از آنها خواستگاري سمج هم دارد را، شوهر ندهم. چون حتي اگر تمام زندگي‌ام را نيز حراج كنم، در شرايط كنوني نمي‌توانم از پس تهيه جهيزيه آنها برآيم.
رضوان نيز از زاويه ديگري مساله را به چالش مي‌كشد. وي با اشاره به موضوع رسم ورسوم‌هاي ايراني‌ها در سرسفره عقد و مراسم‌هاي بعد از آن مي‌گويد: در خانواده ما هم مثل بسياري ديگر از خانواده‌هاي ايراني رسم بر اين است كه طرف هر چقدر براي خودتان يا فرزندان‌تان در هنگام ازدواج، سكه هديه داده، شما هم بايد به همان نسبت سكه بدهيد. من ٣ سال پيش ازدواج كرده‌ام. امسال ٤-٣ تا از دختران و پسران نزديك خانواده از جمله برادر خودم مي‌خواهند ازدواج كنند. از همين الان ماتم گرفته‌ام كه چطور براي هر كدام يك سكه ٣ ميليوني بخرم؟! شايد باور نكنيد ولي براي همين مساله در به در دنبال وام هستم !
تاثير منفي در قوام خانواده
دكتر «ناصر قاسم‌زاد»، روانشناس از جمله كارشناساني است كه معتقد است كه افزايش نرخ سكه و طلا و بالا رفتن قيمت‌ها، فقط روي آمار ازدواج تاثيردارد و باعث كاهش آن مي‌شود و تاثيري در كاهش آمار طلاق ندارد: اگر هم آمار طلاق كاهش پيدا كرده باشد دليلش گراني سكه و طلا نيست، بلكه بطور طبيعي وقتي كه ازدواج كاهش پيدا كند، طلاق هم كاهش پيدا خواهد كرد.
وي در تشريح استدلال خود مي‌گويد: براساس قانون، مقدار مهريه قانوني ١١٠ سكه است. يعني هر چقدر هم كه مهريه بالا باشد در نهايت مرد در صورت طلاق فقط بايد ١١٠ سكه بپردازد. ثانيا، معمولا هنگام طلاق، مردان از دادگاه درخواست عسر و حرج مي‌كنند و براي اينكه توان پرداخت مهريه را ندارند، درخواست تقسيط مهريه يا حتي كاهش آن را مي‌كنند... يعني به هر حال دادگاه شرايط را به گونه‌اي تعيين مي‌كند كه وي بتواند از عهده پرداخت آن برآيد.
قاسم زاد درعين حال معتقد است كه گراني‌هاي امروز، تاثيرات بسيار مخربي روي ارتباطات زناشويي و سست شدن كانون خانواده‌ها دارد: اصولا گراني باعث مي‌شود تا زندگي خانواده‌ها با اختلالي جدي مواجه شود و به همان نسبت روابط زناشويي و افسردگي و حتي بيماري‌هاي جسمي و رواني در بين خانواده‌ها افزايش پيدا كند.
اين روانشناس با اشاره به وظايف دولت‌ها براي تامين سلامت اجتماعي جوامع مي‌گويد: براساس قوانين بين‌المللي و سازمان بهداشت جهاني، دولت‌ها مكلف هستند به تامين مواردي چون: سلامت اجتماعي و امنيت اجتماعي و آزادي بيان و... در كشورهاي خود. روي همين اصل است كه در بسياري از كشورهاي جهان از جمله در اروپا و كانادا كليه هزينه‌هاي درماني رايگان است ولي در عوض در كشور ما تعدادي از داروها از ليست بيمه‌ها خارج مي‌شوند. از سويي امنيت شغلي در ايران بسيار سست است؛ ضمن آنكه به هيچ عنوان دخل و خرج اكثر خانواده‌هاي ايراني با هم نمي‌خواند. در چنين شرايطي طبيعي است كه خانواده‌هاي ايراني زير بار فشارهاي اقتصادي خرد بشوند وحتي از پس آيين‌ها و رسم و رسوم‌هاي خانوادگي و ازدواج و... برنيايند.
وي با هشدار نسبت به ادامه وضعيت كنوني مي‌گويد: اگر وضعيت به همين شكل ادامه پيدا كند و مسوولان فكري براي ثبات اقتصادي و بالا بردن توان خريد اقشار كم درآمد نكنند بايد منتظر بروز بحران‌هايي جدي در سطح خانواده‌ها و حتي از هم پاشيدگي سيستم كنوني خانواده‌ها و در نهايت اضمحلال جامعه باشيم.
آيا گراني با كاهش طلاق رابطه دارد؟
دكتر مصطفي تبريزي، روانشناس، هم با وجودي كه معتقد است گراني‌ها، باعث تزلزل شديد در كالبد خانواده‌ها شده و مي‌شود ولي در عين حال براين باور است كه براي بررسي ارتباط گراني با كاهش طلاق بايد بررسي‌هاي بيشتري انجام شود: اصولا زندگي و اجزاي آن نيز مانند اجزاي بدن كاملا به هم مرتبط هستند. يعني اگر عضوي دچار اختلال شود بقيه اعضا نيز دچار اختلال خواهند شد. وي مي‌افزايد: در مورد گراني‌ها نيز بدون ترديد مي‌توان گفت فاكتورهاي اقتصادي ارتباط مستقيمي با رضايت زناشويي و زندگي مشترك و تقويت بنياد خانواده‌ها دارد، ضمن آنكه هم از بعد رواني و هم از بعد جسماني نيز اعضاي خانواده را تحت تاثير قرار مي‌دهد.
دكتر تبريزي ولي در عين حال تاكيد مي‌كند: البته من نمي‌توانم به طور قاطع، ارتباط بين گراني سكه و ساير كالاها با كاهش آمار طلاق را تاييد كنم چون اين موضوعي است كه احتياج به پژوهش‌هايي دقيق و كارشناسي دارد. به بياني ده‌ها فاكتور ديگر در طلاق موثر است كه گراني تنها يكي از آنهاست.
وي تصريح مي‌كند: به هر حال اينكه گراني‌ها باعث ايجاد اختلال در ارتباطات خانوادگي مي‌شود شكي نيست و موضوعي اثبات شده است. حتي از بعد سلامت جسماني خانواده نيز اين مساله قابل بررسي است. وقتي كه قيمت گوشت و برنج و بسياري ديگر از اقلام خوراكي در عرض چند روز چندين برابر مي‌شود، به همان نسبت يكسري از مردم ديگر توان خريد اين مواد و تغذيه كامل خود را ندارند. در چنين وضعيتي خانواده‌ها با فقر غذايي و به دنبال آن با انواع اختلالات رواني و روحي مواجه مي‌شوند كه باعث پايين آمدن سطح تحمل اعضاي خانواده‌ها وبروز درگيري بين زن و شوهر و فرزندان مي‌شود. اين استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبايي با ذكر اينكه تاثير افزايش گراني بر كاهش آمار ازدواج‌ها چنان بديهي است كه لازم به صحبت در مورد آن نيست، مي‌گويد: معتقدم بايد دولتمردان ما هرچه زودتر و قبل از اينكه دير شود فكري براي گراني‌ها و كاهش سطح زندگي شهروندان داشته باشند و هشدارهاي دلسوزانه وعلمي كارشناسان را جدي بگيرند، چرا كه ادامه اين وضعيت، مي‌تواند حتي به بحراني اجتماعي براي كشور بدل شود.
