mohades-1426.jpg

آينه جم؛ حسن محدث زاده: استان بوشهر سالهاست که به عنوان قطب تولید گوجه فرنگی خارج از فصل در کشور شناخته شده است و بخش کثیری از کشاورزان این اقلیم، روزی خود را از لای بوته های متواضع و سر بر خاک نهاده گوجه فرنگی جست و جو می کنند. با نگاهی کلی به وضعیت گوجه فرنگی در دو دهه اخیر، بازار این محصول که نقشی پر رنگ را در سبد غذایی خانوار را دارد، دارای نوساناتی متعدد و متغیر می بینیم. گاه قیمت این محصول کشاورزی چنان سرسام آور می شود که داد هر وزیر و وکیل و صاحب رسانه ای را در می آورد و گاه چنان به وضعیت اضطرار می رسد که کشاورزان را به آشفتگی و پریشانی می اندازد. تماته در فصل زراعی جاری، روی ناخوش خود را به کشاورز جماعت نمایانده و آنان را به آینده خویش بیمناک و نامید گردانیده است.


در خصوص وضعیت گوجه فرنگی، نکات ذیل قابل تامل است:
1-    سبق، اعتبار و اشتهار کشت گوجه فرنگی در استان بوشهر، پیشتر و بیشتر به کوشایی و همت کشاورزان منطقه آبدان بر می گردد اما با گذر زمان، به دلیل صرفه اقتصادی نسبتاً مناسب(حتی با وجود نوسانات)،تسهیل امورِ کاشت،داشت،برداشت با تغییر روش از غرقابی به آبیاری تحت فشار و استفاده از ادوات و ماشین آلات جدید(هر چند به صورت خیلی محدود)، زمینه های رغبت و علاقه به سرمایه گذاری و تلاش در این زمینه را در سایر شهرستان ها و مناطق همجوار و غیر همجوار به وجود آورد که نتیجه آن افزایش تصاعدی سطح زیر کشت در یک دهه اخیر گردید. این افزایش سطح زیر کشت نه تنها در استان بوشهر بلکه در استان های همسایه فارس،خوزستان و خصوصاَ هرمزگان نیز اتفاق افتاد.
افزایش سطح زیر کشت از سویی و بهره گیری از مواد و سموم مجاز و غیرمجاز به منظور بهره وری زودرس محصول، منجر به عرضه بیش از نیاز گوجه به بازار گردیده و عرضه و تقاضا از خط تعادل منحرف که به سقوط و افت فیمت گوجه فرنگی منتج شده است.
2-      به منظور حمایت از کشاورزان آسیب دیده از بحران اخیر، دولت علیرغم میل باطنی، اقدام به خرید توافقی گوجه فرنگی به ازای هر کیلو 4000 ریال نموده که البته بخشی از این پرداخت بر عهده بخش خصوصی( کارخانه رب) می باشد. دولت، ساحت خود را مبرا از ورود به حوزه خرید محصولات کشاورزی دانسته و این امر را بر خلاف اصول و قواعد علم اقتصاد تلقی کرده که استاندار بوشهر به عنوان نماینده عالی دولت در استان در سفر اخیر خود به شهرستان دیر این دیدگاه را به وضوح و روشنی بیان نمود.
هر چند دیدگاه دولت و شخص استاندار از چشمیِ علم اقتصاد گزاره صحیحی است و اقتصاد دولتی را هیچ متد اقتصادی تجویز نکرده، اما هیات وزیران در جلسه 2/4/81 در شرح وظايف تفضيلي وزارت جهاد كشاورزي  ، این وزارتخانه را مکلف به خرید به موقع محصولات کشاورزی نموده است.(بند6 امور حمایتی)
از سویی دیگر آیا وزارت فوق الذکر در خصوص توسعه صادرات محصولات کشاورزی، ایجاد زیر ساخت های تشکیل نهادهای کشاورزی غیر دولتی و...که تکلیف قانونی دارد، وظایف خود حتی به نحو نیمه بهینه اجرا کرده است؟ باید این واقعیت را پدیرفت که دولت در به وجود آمدن وضعیت فعلی سهیم است، پس نه تنها محق قرار گرفتن در مقام مدعی نیست بلکه در مرحله بحران، تقاص کم کاری و کج کاری های خود در مراحل پیشین را می بایست بپردازد.
3-    در یک فصل زراعی با هزینه کرد 20تا 24 میلیون تومان در هر هکتار، می توان 45 تا50 تن محصول را برداشت کرد. اگر در هزینه کرد، کمینه و در برداشت محصول، بیشینه را مدنظر قرار دهیم، با یک حساب سرانگشتی، به قیمت تمام شده 400 تومان به ازای هر کیلو می رسیم. با توجه عرضه بالا از یک سو و محدودیت ساختاری و تاسیساتی پذیرش در مراکز خرید و تحویل گوجه توافقی(کارخانه رب) از سوی دیگر، گوجه های چیده شده ی بسته بندی شده با تاخیری چند روزه و در صف های طولانی، از کشاورز خریداری می شود که این تاخیر چند روزه منجر به نزول کیفیت و کاهش تناژ می گردد، از این رو خریدار خود را محق افت قیمت حتی تا 50 درصد می داند. با این توصیفات، در عمل گوجه با مبلغی از کمتر از قیمت توافق شده 400 تومان به فروش می رسد که انبوهی از ضرر و زیان را متوجه کشاورز می کند. این بماند که وصول مطالبات آنها خود در هاله ای از ابهام هست.
4-    . از منظر و نگاهی دیگر می توان گفت که بحران اصلی تماته نه امروز،  بلکه مصیبت واقعی در راه است. ماه های آتی که تاریخ وصول چک های کشاورزان سر می رسد و کشاورز بازمانده از درآمد، به سرفصل بازپرداخت تسهیلات بانکی می رسد یا به موعد وفای به مواعیدش می رسد و دست او کوتاه است و خرما بر نخیل، در آن زمان است که باید شاهد اتفاقات ناگوار باشیم. دادگاه ها، بدهی ها، زندان ها،طلاق ها،شرمساری ها،هتک حرمت ها و سکته ها و... در راه است. باور کنیم که چنین خواهد شد زیرا که این چنین بحرانی نه کم سابقه بلکه بی سابقه بوده است. توضیحاً این که در سالهای پیشین افت قیمت در بخشی از فصل برداشت و در گوشه ای از استان رخ می داده است اما در این سال زراعی ، افت قیمت از همان ابتدا زمان برداشت و در همه جای استان به وفوع پیوسته است.
5-    اگر در حادثه پلاسکو صرفاً چهارصد پانصد واحد تجاری اسیر خشم آتش قرار گرفتند اما ابر و باد و مه و خورشید و فلک دست به دست هم داده اند تا سفره حدودا 95 هزار نفری که به طور مستقیم و ده ها هزار نفری که به صورت  غیر مستقیم روزی خود را در بیش از 13 هزار سطح زیر کشت جست و جو می کرده اند به شدت به مخاطره افتد. اگر دولت به درستی در حادثه پلاسکو، به مدد آسیب دیدگان رسید و فقط در یک مورد از موارد حمایتی به آنان استمهال دو ساله بازپرداخت تسهیلات به علاوه بر بخشش کلیه جرایم و هزینه دیرکرد، پرداخت کلیه سود از محل اعتبارات بانک ها و سازمان برنامه و بودجه داده می شود، انتظار می رود  اقدامی عاجل و متناسب با بحران روی داده برای گوجه کاران بوشهری نیز اتخاذ گردد تا شاهد اتفاقات تلخ بعدی نباشیم.
6-    هر چند برای تسکین وضعیت موجود، دولت اقدام به خرید توافقی نموده است اما این روشی مناسب برای حل بحران نمی باشد. اگر امروز به فردایی که خیلی زود فرا می رسد نیندیشیم، آتش زیر خاکستر سر می کشد و تماته به بحرانی اجتماعی و حتی شاید امنیتی بدل خواهد شد. بی شک اگر امروز از هزینه کردن ابا کنیم، فردا روز متحمل هزینه های به مراتب سنگین تر خواهیم شد. امیدوارم مجموعه مدیریتی استان، در حداقل کار ممکن با افزایش قیمت خرید توافقی، مایه پشتوانه و دلگرمی بیشتری برای قشر زجردیده و زحمتکش کشاورز گردند.
سر چشمه شاید گرفتن به بیل                           چو پر شد نشاید گرفتن به پیل

 

**پيام عسلويه

 

[کد خبر:AJ20590]
پايگاه خبري تحليلي آينه ي جم

کانال تلگرامی پايگاه خبري تحليلي آينه ي جم