آینه جم: عبدالحسین صفر پور: نشانه شناسی، علم مطالعه نشانه ها و فرآینده های تاویلی آنها را شامل می شود. باز طریق این علم متوجه می شویم که که در جهانی از نشانه ها زندگی می کنیم و برای فهم عمیق و دقیق چیزها راهی نداریم جز از طریق نشانه ها و رمزگانی که در آن سازمان یافته اند. به کارگیری نشانه شناسی در شناخت شهرها به مثابه ابزاری برای تحلیل و ارزیابی هویت، فرهنگ و تاریخ ساختار شهری است.
یک شهر براساس نیازها، فعالیت ها و رفتارهای ساکنین آن شکل می گیرد. هر رفتاری که توسط انسان صورت می گیرد اساسا متکی به فرهنگ است. فرهنگ به عنوان دستاوردهای مادی و معنوی یک جامعه، برمعماری و فضاهای شهری تاثیر می گذارد. در واقع آنها تبلور عینی، ذهنیت ها هستند. از این رو متوجه می شویم تصویر ذهنی نقش مهمی در ثبت نشانه ها ایفا می کند.
به عنوان مثال پاریس سالانه در صدر بیشترین تعداد جذب توریست در میان شهرهای دنیا قرار دارد. همچنین شهری است که بافت سنتی و قدیمی خود را حفظ کرده است. درضمن اماکنی نظیر موزه لوور، برج ایفل، کلیسای نتردام و خیابان شانزه لیزه در این شهر قرار دارد. این موارد نشانه هایی است که ما به کمک آن می توانیم پی به فرهنگ و ذهنیت مردم پاریس از گذشته تا کنون ببریم. ذهنیتی که علاقه به هنر را نشان می دهد و رومانتیک است.
مثال دیگر اینکه شما وقتی با هواپیما بر فراز تهران حرکت می کنید شهری با ساختمان های بلند نظرتان را جلب می کند. ساختمان هایی که راحتتر قابل تشخیص اند، غالبا به بانک ها و موسسات مالی اختصاص دارند. همین تصویر ساده می تواند حکومت سرمایه داری را بر این شهر نشان دهد. تفکر و ذهنیتی که به دنبال سود هرچه بیشتر است فارغ از زیبا یا زشت، خوب یا بد و درست یا غلط بودن.
و اما جم. حدود نیم ساعت وقت بگذارید و با اتومبیل کوچه ها و خیابان های شهر و روستاها را دور بزنید. بدون توقف و دقت صرفا با چشم نگاه کنید. متوجه رونق ساختمان سازی می شوید. ساختمان هایی که ممکن است در حوزه رودخانه باشند، بدون ایمنی باشند. راه کوچه و خیابان را بند آورده باشند. حفاظ ایمنی نداشته باشند و حتی نخلستان خشک می کنند و می سازند؛ اصلا این موارد اهمیتی ندارد، فقط مهم است که ساختمان ساخته شود، این ساخت و ساز نشانه چیست؟
ممکن است به اشتباه فکر کنیم که نشانه ای از آبادانی یا رشد و پیشرفت است. اما پیشرفت به زیبایی هم فکر می کند، آسایش هم برایش اهمیت دارد، محیط زیست و ایمنی هم اولویتش است. اما در جم هیچ یک از این موارد اهمیت ندارد. صرفا ساختن اهمیت ندارد، آن هم نه ساختن برای زندگی بلکه برای فروش. یک عده معدود می خواهند از فرصت موجود سود ببرند. پس باید به هرقیمتی بسازند و بفروشند. این وضعیت ساختمان سازی در جم تنها نشانه یک چیز است، حکومت بساز-بفروش‌ها!
رفتار بساز-بفروشی از فرهنگ ادبی، هنری یا علمی برنمی آید بلکه از ذهنیتی سودجو، غیرمولد، غیر خلاق و ضعیف برمی آید که اتفاقا حاضر است تمام فرهنگ و تاریخش را ویران کند، بسازد و بفروشد./ شهر نامه
