آینه جم: پاییز رفت و دومین ماه زمستان هم به انتها نزدیک می شود، اما انگار آسمان استان بوشهر قصد باریدن ندارد. زمین همچنان خشک و تشنه و چشم های مردم این استان به ویژه کشاورزان به آسمان دوخته شده است.

به گزارش «آینه جم»؛ پیش بینی های هواشناسی استان هم نوید روزهای بارانی برای استان را نمی دهد، دست کم تا روزهای پایانی بهمن.

گزارشی از تاخیر زیاد در بارندگی استان و ادامه سال های خشک، شرایط نگران کننده ای را پیش روی مراتع استان، اراضی کشاورزی خصوصا دیم کارها و مهمتر از همه منابع آب شرب استان قرار داده است.

کاهش 50 درصدی بارندگی استان

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر با اشاره به اینکه سال آبی از مهرماه امسال تا شهریور سال بعد می باشد، اظهار داشت: بررسی ایستگاههای آب منطقه ای نشان می دهد طی سال آبی جاری تا نیمه دوم بهمن ماه، بارندگی های استان نسبت به دوره درازمدت حدود 50 درصد کاهش داشته است.

شاهپور رجایی افزود: در حالی که طبق دوره درازمدت انتظار می رفت از ابتدای مهر تا امروز حدود 130 میلیمتر بارندگی رخ دهد، اما تا امروز در استان 52 میلیمتر بارش داشته ایم که عمده آن مربوط به بارندگی چند روزه در آذرماه بود.

خسارت دیم کاران از تاخیر در بارندگی

رجایی با اشاره به اینکه 53 درصد بارندگی های استان بوشهر در زمستان به وقوع می پیوندد، تصریح کرد: تاخیر زیاد در بارندگی استان دو اشکال جدی را رقم می زند که شامل خشک شدن مراتع و عدم تامین نیاز علوفه عشایر یا دامداران استان می باشد، اثر دوم نیز روی کشاورزی خصوصا دیم کاری ها وارد می سازد که اگر از زمان کشت تا جوانه زدن محصول بارش رقم نخورد، عملا بارندگی های ماههای بعد از بهمن نمی تواند جبران کند و محصول از دست می رود.

به گفته وی، در مهرماه موضوع تاخیر بارندگی و فاصله زمان بارش که امسال طولانی است توسط هواشناسی و جهادکشاورزی اخطار داده شد، ولی چون در کشور ما به منابع کارشناسی پایبند نیستیم و صرفا با امید به خدا کارها را انجام می دهیم، اکنون دیم کارهای استان با چالش مواجه گردیده اند.

استمرار خشکسالی ها نگران کننده است

وی با بیان اینکه 36 درصد بارندگی های استان در پاییز رقم می خورد، اظهار داشت: هرچند کاهش بارندگی در پاییز مسبوق به سابقه است و در دوره 40 ساله که آمار در اختیار ما می باشد، 12 سال بوشهر شرایطی مانند امسال را تجربه کرده، اما باید گفت استمرار سال های خشک جای نگرانی دارد. به عبارتی اگر در فصل آبی 78-79 یا سال های دیگری در دهه 80 مشابه امسال پاییز و زمستان کم بارشی داشتیم، ولی سال های قبل آن بارندگی های مناسبی رخ داد و خشکسالی اثرگذاری کمتری داشت، اما بوشهر اکنون هشتمین سال خشک خود را پشت سر می گذارد و تاخیر در بارندگی ها، اثرات زیان بارتری در حوزه کشاورزی و حتی آب شرب دارد.

مدیرعامل آب منطقه ای استان، یکی دیگر از خسارت های تاخیر در بارندگی را متوجه مراتع استان دانست که سالانه پذیرای قشلاق عشایر می باشد و برخلاف سایر نقاط دنیا که در چنین شرایطی بین دام و مرتع تعادل ایجاد می کنند، در کشور ما چنین موضوعی وجود ندارد.

کاهش قابل توجه جریان رودخانه های استان و زنگ خطر برای کشاورزان

وی موضوع دیگر بر اثر تاخیر و کاهش بارندگی ها در استان را متوجه آب سطحی استان (رودخانه ها) دانست که عمده نیاز آبی کشاورزان و نخلداران را تامین می کند.

رجایی با بیان آماری از وضعیت فعلی رودخانه و سدهای استان گفت: رودخانه دالکی نسبت به دوره درازمدت حدود 70 درصد کاهش آب داشته که چون سد آن هنوز تکمیل نشده، تامین حقابه های رودخانه صرفا متکی به جریان رودخانه می باشد که از 13 متر مکعب در ثانیه به 3 مترمعکب رسیده، یعنی فقط پاسخگوی 25 درصد حقابه پیش بینی شده است.

به گفته وی، رودخانه شاپور حدود 73 درصد، رودخانه باغان حدود 30 درصد و رودخانه مند حدود 70 درصد کاهش آورد آب طی سال آبی جاری داشته اند.

وی ادامه داد: سد رئیسعلی دلواری نیز که نخیلات منطقه شبانکاره و آبپخش را سیراب می کند، اکنون ذخیره آن به 107 میلیون متر مکعب رسیده، درحالی که سال گذشته در این مقطع 120 میلیون متر مکعب ذخیره داشته است که این وضعیت به هیچ وجه پاسخگوی حقابه های سال آبی جاری نیست.

رجایی ادامه داد: رودخانه باهوش اهرم که می توان آن را خشکه رود نامگذاری کرد و صرفا برای پاییز و زمستان امکان آبدهی نخیلات این شهر دارد، نسبت به سال گذشته 10 درصد کاهش آب دارد و عملا دبی (جریان) پایه رودخانه قادر به تامین حقابه نخلستان های اهرم نمی باشد. از این رو، باغداران ناچار به استفاده از منابع آب زیرزمینی با کیفیت پایین هستند.

دشت های استان خشک تر از گذشته

مدیرعامل آب منطقه ای استان از اثرات دیگر ادامه خشکالی و تاخیر در بارندگی ها را روی دشت های استان دانست و خاطرنشان کرد: برخی دشت ها مثل بوشکان، طلحه-فاریاب، دهرود و جم عمق چاهها به سنگ کف خورده و آب دهی رودخانه ها به حداقل ممکن رسیده یا خشکیده است. البته دشت های استان دشت های زنده ای هستند و درصورت کنترل اضافه برداشت، اجرای پروژه های آبخیزداری و آبخوان داری و تغذیه مصنوعی قابلیت احیا دارند که برنامه هایی نظیر پر کردن چاههای بدون مجوز با همکاری دستگاه قضایی در دست اجراست، ولی خسارت خشکسالی و کاهش بارندگی بیش از سرعت اقدامات ماست.

آمار نگران کننده از منابع آب شرب استان

اثر دیگر کاهش بارندگی ها روی آب شرب استان خواهد بود که در صورت ادامه این وضعیت، هرچند تا یکی، دوماه آینده خود را نشان می دهد، اما قابل لمس ترین پازل این ماجراست.

حدود 60 درصد آب استان از سد کوثر در استان کهکیلویه و بویراحمد تامین می شود که به گفته مدیرعامل آب منطقه ای استان، در پی کاهش نزولات آسمانی ذخیره این سد 50 میلیون متر مکعب کاهش داشته است.

رجایی با بیان اینکه ذخیره فعلی این سد 270 میلیون متر مکعب می باشد، افزود: ورودی آب سد پارسال در این زمان 70 میلیون متر مکعب بوده که امسال به 47 میلیون متر مکعب رسیده و با توجه به اینکه بخش عمده ورودی سد از نزولات برف است، با گرمتر شدن هوا امکان بارش و ذخیره سازی برف کاهش یافته و قطعا آبگیری سد در سال آبی جاری کاهش قابل ملاحظه ای خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه 5 استان از آب شرب سد کوثر برخوردارند، یادآور شد: بیشترین سهم با 76 میلیون متر مکعب مربوط به بوشهر می باشد و به همین نسبت با کاهش ذخیره آب سد، بیشترین تاثیرپذیری هم بر بوشهر است، هرچند چون اولویت اصلی سدها تامین آب شرب می باشد، تلاش داریم سهمیه آب استان از این سد با تغییر قابل ملاحظه ای مواجه نگردد.

در کازرون وضعیت نگران کننده تر است

مدیرعامل آب منطقه ای استان در ادامه گفتگو با خلیج فارس با یادآوری اینکه حدود 30 درصد آب شرب استان بوشهر نیز از کازرون تامین می شود، وضعیت چشمه، رودخانه و چاههای این منطقه در اثر کاهش بارندگی را بسیار نگران کننده تر می داند.

شاپور رجایی افزود: در کازرون که اتکا به جریان پایه رودخانه شاپور، آب چشمه ساسان و چاههای سربالش می باشد، آبدهی آنها به گونه ای کم شده که مناطق مسکونی اطراف آن برای برخورداری از حقابه شان دچار مشکل شده اند.

وی ادامه داد: رودخانه شاپور نیز که وابستگی به بارندگی فصلی دارد، در صورت عدم تحقق بارش در فصل آبی جاری، جریان طبیعی اش به حداقل ممکن کاهش می یابد و باید گفت حتی اگر هیچ مانعی از سوی مسئولین استان همسایه و بهره برداران محلی مثل کشاورزان محلی هم نداشته باشیم، امکان برداشت حقابه مورد نیاز بطور طبیعی فراهم نیست.

پرداخت 3 میلیاردتومان به کشاورزان کازرون

رجایی با اشاره به اینکه آب بوشهر سالنه مبالغی را به زارعین حاشیه رودخانه شاپور جهت جلوگیری از برداشت از این رودخانه می پردازد، ادامه داد: مثلا پارسال حدود 3 میلیارد تومان به زارعین حاشیه رودخانه شاپور پرداخت گردید تا حقابه بوشهر بدون مشکل تامین گردد، ولی امسال با کاهش جریان رودخانه، تنها با زارعین مواجه نیستیم و باغداران منطقه هم از کاهش جریان رودخانه متاثر شده اند. به هرحال شاید بتوان مانع زراعت شد، ولی نمی توان باغ ها را خشکاند و از این نظر مشکلات بیشتر است، هرچند ما از ماههای اخیر نشست های هماهنگی و جلساتی با آب فارس و مسئولین محلی داشته ایم که حقابه استان از رودخانه، چشمه و چاههای منطقه تامین گردد.

این مقام مسئول معتقد است که آب بیش از سرانه مصرفی وارد استان می شود، اما به دلیل هدر رفت در خط انتقال یا مصارف غیرمجاز، به اندازه ای که پیش بینی شده آب به مشترکان خصوصا آنهایی که از خطوط اصلی فاصله دارند آب نمی رسد.

راه نجات بوشهر از تنش آبی

وی یکی از راههای کاهش تنش آبی استان بوشهر را پیگیری منابع جایگزین آب مثل ایجاد آبشیرین کن ها و تکمیل سدها دانست که طبق برنامه ششم توسعه که درحال اجراست، باید 40 درصد نیاز آبی استان های ساحلی از دریا تامین شود، اما در مقابل اصلاح آبیاری کشاورزی که بالای 90 درصد مصرف آب استان را به خود اختصاص می دهد، باید با همت و جدیت بیشتری دنبال شود.

[کد خبر:AJ24047]