آینه جم: سعید ساویز، کارشناس انرژی
"شهروند"
- نیمه بهمن امسال بود که بیژن نامدار زنگنه از عزم وزارت نفت برای کنترل مشعلهای آلاینده در خوزستان و عسلویه خبر داد تا اینگونه عزم وزارت نفت برای حفظ محیطزیست را به رخ بکشد.
- مسألهای که امروزه با توجه به شرایط خشک اقلیم فلات ایران و آلودگیهای به وجود آمده حاصل از مصرف سوختهای فسیلی به بحران شماره یک کشور ایران تبدیل شده است.
- البته این نخستینبار نیست که تلاش برای حفظ زیستمحیط منطقه نفتی ایران مورد تأکید مسئولان قرار میگیرد.
- سال ٩٠ بود که مقام معظم رهبری نیز در بازدید خود از عسلویه به حفظ محیطزیست و بهخصوص کنترل مشعلهای عسلویه به موسی سوری، مدیرعامل وقت نفت و گاز پارس، تأکید کرد.
- بعد از آن زمان بود که طرحی جهت توسعه پایدار و جمعآوری گازهای مشعل در عسلویه در دولت دهم تعریف شد.
- در آن زمان تنها فازهای یک تا ١٠ توسعه یافته بودند و هنوز حجم عظیم مشعلهای چند ١٠متری فازهای جدید سقف آسمان عسلویه را نمیخراشید.
- با وجود اراده وزرای مختلف نفت طرح مذکور به دلایل مختلف مانند تحریمها، در اولویتنبودن طرحهای زیستمحیطی و تخصیص بودجه لازم، اختلاف برای انتخاب سازوکاری مناسب جهت همکاری با سرمایهگذار و البته ضعف مدیریت پروژه تا به امروز به نتیجه مطلوبی دست پیدا نکرده است.
- در اواخر تابستان امسال، خبر امضای قراردادی بین تیم مدیریتی طرح توسعه پایدار عسلویه و شرکت سفره گس فرانسه برای تولید محصول از مشعل نرمال فازهای ٢ و٣ تیتر اول خبرگزاریها شد.
- طرحی که پس از اتلاف سالهای متمادی و آن هم به صورت پایلوت برای ٣٠ماه آینده قرار است اجرا شده و به بهرهبرداری برسد.
-شاید دانستن این موضوع که براساس ترازنامه انرژی سال ٩٤ (آخرین ترازنامه منتشرشده) و با تخمینی برای حجم مشعل فازهای ١٩، ٢٠-٢١ که در آن به ثبت نرسیده است و همچنین پیشبینی احتمالی حجم مشعل فازهای ١٣، ١٤، ٢٢-٢٤ در یک حالت خوشبینانه حجم مشعل فازهای ٢و٣ تنها ٤درصد از حجم کل گازی است که روزانه در عسلویه میسوزد.
- پس از اجرای طرح ٣٠ماهه گفتهشده، شرایط مخزن پارسجنوبی و متعاقب آن شرایط مخزنی فازهای مختلف، وضع سلامت پرسنل و محیطزیست منطقه چه شرایطی خواهد داشت، خود محلی از ابهام بوده و شاید گزاف نباشد که عنوان شود این طرح پس از سالها اتلاف زمان و بیتفاوتی نسبت به تأکیدات وزرا و سران عالیرتبه نظام، نوش دارویی پس از مرگ سهراب است.
- اما در این میان وضع آلودگی در عسلویه، نخل تقی، بیدخون و نایبند به حدی وخیم شده که صدای کلانتری رئیس سازمان حفظ محیطزیست را نیز درآورده است.
- کلانتری در اظهارات اخیر خود گفته است که با وجود سرمایهگذاری ٥٠٠میلیارد دلاری در عسلویه به دلیل عدم اهتمام لازم به محیطزیست و صرفهجویی تلقیشدن کاهش هزینههای زیستمحیطی در مگاپروژهها، زندگی و کار در عسلویه و دو شهر مجاورش در معنای خودکشی است.
- تخمین زده میشود که حجم گاز درحال سوختن سالانه چیزی بالغ بر ٤میلیارد مترمکعب است و اینکه آیا میتوان آسیبهای حاصل از این حجم عظیم آلودگی را محاسبه کرد یا خیر؟ خود محلی از سوال است.
- براساس مدرک API ٥٢١ در زمینه طراحی، ساخت و نصب مشعلهای فشار بالا یا HP Flare عنوان شده که اگر طراحی سیستم یک مشعل با حجم و مشخصات سیال ارسالی جهت سوختن متناسب باشد، عواملی چون خام سوختن و باقیماندن بخشی از سیال خروجی پس از احتراق در مشعل، تشعشعات که باعث لرزش خصوصا در شیشهها و پنجرهها در فواصل چندکیلومتری دورتر از مشعل شود، همگی از نشانههای طراحی غلط در مشعل است.
- همچنین، الگو و طراحی تمامی پالایشگاههای گازی در عسلویه کموبیش مشابه و نشأتگرفته از یک یا دو طرح مادر با اندکی تفاوت در تعداد و حجم واحدهاست.
- حال اگر فرض شود که از همان یکدهه قبل که طرح توسعه پایدار در عسلویه کلید خورد، این طرح به صورت نظارت و بازطراحی واحدها و مشعلهایی که متاسفانه تنها کپی از طراحی مادر است، در فازهای جدید فعال میشد، قطعا تنها با تغییراتی در مهندسی طراحی امروزه با این حجم از آلودگی مواجه نبودیم.