آینه جم؛ مسکن، یکی از ضروری ترین نیازهای امروز بشر می باشد و بر اساس سلسله مراتب نیازهای مازلو، مسکن، از نیازهای اساسی و بنیادی بشر معرفی میگردد. در هرم مازلو، مدل پنج مرحله ایی معرفی شده است؛ چهار سطح ابتدایی هرم اغلب به نیازهای ناشی از کمبود اشاره می کند در صورتیکه سطوح بالای این مدل تحت عنوان نیازهای رشد شناخته می شوند. در تئوری مازلو، عدم تامین نیازهای اساسی و بنیادی موجب قوی تر شدن حس نیاز به آن می شود.؛ برای مثال، هر چه یک فرد، مدت زمانی طولانی تری بدون مسکن باشد،  نا امنی، بی اعتمادی و آوارگی را بیشتر حس خواهد کرد. با توجه به مقدمه بالا و تعریف سطوح نیازمندی های بشر از گذشته تا کنون، مسکن از اولویت های افراد جامعه برای رسیدن به سایر نیازهای اساسی و رشد می باشد. در سال های اخیر، شاهد افزایش بی رویه  و غیر متعارف درصد قیمت های املاک و مسکن و بطبع آن، اجاره بهاء  مناطق مختلف کشور بوده ایم. این افزایش غیر قابل پیش بینی بگونه ایی بود که تابع هیچگونه قانون و قاعده ایی نبوده است و موجب مشکلات و معضلات عدیده ایی برای اقشار متوسط و کم درآمد جامعه در زمینه تامین مسکن گردید.

 وضعیت و شرایط بهای املاک و مسکن و همچنین اجاره بهای جنوب استان بوشهر و بویژه شهر کنگان مستثنی از این  قاعده و جریان روند افزایش غیر متعارف بهای زمین و مسکن نبوده و بلکه خریداران و بهره وران زمین و مسکن این شهر با شدت بیشتری با افزایش قیمت ها مواجه شده اند. شهرکنگان با توجه به قرار گرفتن در کانون تاسیسات عظیم انرژی کشور و پذیرش نقش های متعدد در حوزه های تجارت و بازرگانی، دریانوردی و شیلات و همچنین ظرفیت های خاص منطقه ایی، اجتماعی و فرهنگی در جنوب کشور، پذیرای جمعیت مهاجر و شاغل فراوانی بوده است. دلایل  و عوامل متعددی بر افزایش درصد قیمت و بهای اراضی و مسکن  در این منطقه  تاثیر گذار بوده است که از جمله آن دلایل به سیاست ها و قوانین و مقررات کلان کشور و  برخی به اتفاقات، تصمیمات مدیریت منطقه بر می گردد.

 در ابتدا، پیرامون عوامل تاثیر گذار بر افزایش درصد قیمت زمین و مسکن در حوزه استان و شهرستان کنگان بحث خواهم کرد و سپس در رابطه با سیاست کلان کشور نکاتی ارائه داده خواهد شد. در سال های نه چندان دور با توجه به استقرار پروژه ملی صنعت نفت، گاز و پتروشیمی در حریم شهرستان کنگان، شاهد تملک بیش از ۶۰ درصد از اراضی و املاک شهرستان و در مقیاسی بالا،  توسط منطقه ویژه پارس جنوبی بوده ایم. آمار، اعداد و ارقام بیان شده از  تملک هزاران هکتار اراضی شهرستان حکایت دارد که موجب تغییرات عمده ایی در حریم و محدوده شهرهای شهرستان گردیده و این تغییرات منجر به تحولاتی در جغرافیا، جمعیت و مدیریت شهرستان شده است. آمار کلی تغییرات به این گونه بوده که مساحت شهرستان کنگان قبل از استقرار منطقه پارس جنوبی و تاسیسات عظیم انرژی و فازها در مقایسه با بعد از استقرار صنعت و تاسیسات انرژی در حریم شهرستان،  تغییرات زیادی کرده و این تغییرات  تاثیری منفی بر ظرفیت اراضی عام المنفعه شهرستان گذاشت .  قابل ذکر است که مساحت هکتار تصرف شده توسط صنعت و تاسیسات انرژی، جزء اراضی و املاک حریم و محدوده شهرستان کنگان بوده و به نسبت تملک اراضی شهرستان توسط صنعت از مقدار و مساحت  اراضی، حریم و محدوده شهرستان کسر شده، بحدی که حریم و محدوده بر شعاع دایره شهرستان منطبق گردیده و جالب است که در کل مناطق کشور، این استثناء(انطباق حریم بر محدوده سکونتی) ، فقط در حوزه شهرستان کنگان اتفاق افتاده است. طبیعتا با شنیدن صدای پر طمطراق اکتشافات گازی و استقرار پتروشیمی ها و شرکت های متعدد و مرتبط به این تاسیسات انرژی ، خیل عظیمی از نیروها و جمعیت شاغل، بدون برنامه ریزی و در نظر گرفتن زیر ساخت های لازم در زمینه اسکان،  به این شهرستان، مهاجرت کرده و مستقر شدند. البته  قبل از استقرار این تاسیسات جهت تعادل بخشی به رابطه انسان، فضا و فعالیت در پهنه این ناحیه،  ساماندهی جمعیت و شکل گیری مراکز سکونت گاهی جدید جهت بارگذاری جمعیتی، امری ضروری و لازم الاجرا بوده که متاسفانه با توجه به آماده بودن طرح آمایش سرزمین شهرستان کنگان، اجرا و عملیاتی نگردید و عدم اجرای طرح، باعث بی نظمی در اسکان نیرو ها شد. جذب گسترده و به یکباره نیروهای خارج از استان و بخصوص خارج از شهرستان توسط صنعت و شرکت های بالا دست و پایین دست این تاسیسات و لزوم اسکان  و استقرار آنان در محدوده شهری، موجب جهش غیر مترقبه در افزایش درصد قیمت و بهای ارزش املاک و مسکن و اجاره بهاء در این منطقه گردید.

حضور صنعت، انفجار جمعیت و قیمت های نجومی املاک

شهر کنگان در ۲۰ سال قبل از حضور صنعت و در سال ۱۳۶۵جمعیتی قریب به  ۱۲۲۹۸ نفر و در سال ۱۳۸۵ که همزمان با استقرار صنعت و تاسیسات گازی بوده، جمعیتی در حدود  ۲۴۰۱۷  و دقیقا پنج سال بعد یعنی در سال ۱۳۹۰، جمعیت بندر کنگان به یکباره به ۷۶۳۲۹ نفر سیر صعودی افزایش جمعیت مهاجر و شاغل را داشته است. رشد جمعیت در بندر کنگان طی ۲۰ سال، از ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۵ حدود »صد و یک« درصد بوده است در حالی که این نرخ رشد از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ ، حدود »دویست و نه« درصد می باشد، یعنی عبور از تمام خطوط قرمز. گذشته از نام و آوازه صنعت که بطور غیر مستقیم باعث افزایش درصد قیمت و بهای ارزش املاک و مسکن گردیده، استقرار این تاسیسات عظیم  نیز تاثیری  مستقیم بر کاهش ظرفیت اراضی و کاهش سرانه هر نفر در یک هکتار زمین و تراکم  جمعیتی در شهرستان شده است. تملک  اراضی شهرستان توسط صنعت، افزایش جمعیت و قدرت خرید بالای نیروهای شاغل در صنعت در کنار نام و آوازه توسعه صنعت در منطقه، از عوامل تاثیرگذار صنعت بر افزایش درصد قیمت املاک  و مسکن شهرستان کنگان  می باشد. البته نباید فراموش کرد که همزمان با استقرار صنعت و حتی  سال ها پیش از استقرار این تاسیسات، شخصیت های سیاسی آگاه، تصمیم گیران و برنامه ریزان، سرمایه داران پایتخت، استان و شهرستان با توجه به شناختی که از تحولات منطقه داشته اند؛ جهت سرمایه گذاری در این حوزه ورود کرده و با ایجاد رقابت  معاملاتی، موجبات تنش و جهش قیمت های اراضی و مسکن  منطقه جنوب استان و شهرستان محوری کنگان شده اند؛ این مساله موجب شده تا معدود افرادی سوداگر از شرایط و موقعیت ایجاد شده نهایت بهره وری را جهت حداکثر سودآوری( حتی میلیاردی) را داشته باشند./

* ثلاث جنوب- نادر احمدی؛ عضو شورای اسلامی بندر کنگان

نوشتن دیدگاه