امروز آخرین روز ثبت نام نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی است و مانند همیشه بحث درباره ویژگی‌های نمایندگان مردم در رسانه ها و فضای مجازی داغ است. مطلب ذیل نگاهی دارد به همین موضوع و برای شناسایی بهتر نامزدها پیشنهادهایی ارایه داده است.

مولا علی (ع): قيمت و ارزش هر كس به اندازه كارى است كه مى تواند آن را به خوبى انجام دهد.

نهج البلاغه، حکمت 81

نمایندگان مجلس شورای اسلامی با قبول وکالت مردم جامعه، درعمل یک مسئولیت سنگین را قبول میکنند. مردم با دادن این اختیار و توکیل به آنها، حق خود را تا حد زیادی در حیطه های قانونگذاری و نظارت، به آنها واگذار میکنند.

مردم می خواهند قوانین عادی مورد نیازشان را وضع کنند، لوایحی که دولت می خواهد به عنوان قانون بر آنها اعمال نماید را بررسی و مورد مداقه قرار دهند، قوانین عادی را تفسیر مناسب نمایند، هر وقت احساس نیاز کردند ببیند عامه مردم چه چیزی را می پسندد، قانون اساسی خود را تغییر دهند، و در آنصورت بتوانند تعداد قابل توجهی از افراد شورای بازنگری قانون اساسی را انتخاب کنند.

مردم حق دارند که به کابینه پیشنهادی رئیس جمهور منتخب خود اعتماد بکنند یا خیر؟ حق دارند اگر یکبار اعتماد کردند و دیدند این کابینه خوب کار نمیکند از آنها سوال نمایند و توضیح بخواهند و در صورت لزوم اعتمادشان را از آنها بردارند. در کار دولت منتخب خود سرکشی کنند و ببینند آنها چکار میکنند؟ آیا بخوبی عمل نموده اند یا خیر؟ بررسی نمایند که آیا بودجه سالیانه ای که در اختیار این دولت منتخب خود گذاشته اند بخوبی و درست مصرف می شود یا خیر؟ ببینند آیا مصوبات هیات دولت منتخب آنها با قوانینی که قبلا وضع کرده اند، منطبق هست یا خیر؟ عهد نامه ها و موافقت نامه های بین المللی را بررسی کنند. آیا نیاز به استخدام کارشناس خارجی دارند یا خیر؟ به کشور یا کشورهائی باید وام بدهند یا خیر؟ دعاوی بین المللی و ملی مهم را صلح بکنند یا خیر؟ اگر خدای ناکرده جنگی اتفاق بیفتد، آیا انتخابات را به طور موقت عقب بیاندازد یا خیر؟ در شرایط اضطرار و برای حفظ کشورشان حکومت نظامی برقرار کنند یا خیر؟ بتوانند ار طرز کار دولت منتخب خود و یا قوه قضائیه شکایت و پیگیری نمایند. مردم حقشان هست که در مورد همه مسائل داخلی و خارجی اظهار نظر نمایند.

آری مردم مسئولیت پیگیری و احقاق همه این حقوق خود را به 290 نفر به عنوان وکیل خود واگذار می نمایند. این وکلا در برابر همه ملت ایران مسئولند و نه فقط افرادیکه به آنها رای دادند و یا مردم حوزه انتخابیه خودشان.

به راستی مردم جامعه ما چقدر به این حقوقشان واقف هستند؟ چقدر اهمیت این حقوق خود را میدانند؟ چقدر این وکالت و توکیل را می شناسند؟ چقدر موکلین خود را می شناسند؟ این موکلین باید دارای چه خصوصیاتی باشند تا بتوانند از پس این وظایفی که قبول کرده اند به خوبی برآیند؟

بیائیم یک سوال ساده ولی کلیدی را از خودمان بپرسیم و به آن جواب دهیم. اگر چند نفرمان در یک وسیله نقلیه (کشتی، اتوبوس یا هواپیما) که متعلق به خودمان هست نشسته باشیم و بخواهیم به یک مقصد برسیم، چه کسی را به عنوان راننده انتخاب میکنیم؟ آیا نمی گردیم و در بین خودشان بهترین (آشنا و باتجربه در امر رانندگی و متعهد به مقصد جمع) را انتخاب نمی کنیم؟ آیا عقل می پذیرد که یک فرد بی تجربه و کم آشنا در امر رانندگی را انتخاب کنیم؟ آیا معیارهای غیر فنی برایمان مهم است یا فنی؟ آیا مهم هست که سالم و بموقع به مقصد برسیم یا خیر؟

آیا آن حقوق پیشگفته و استفاده از آن حقوق برای رسیدن به قله پیشرفت در منطقه و جهان، مهم نیست؟ اگر پاسخ مثبت است، سئوال دیگری که مطرح می شود اینستکه آیا مردم در این دوره های اخیر بهترینها را برای دادن حق وکالت خود انتخاب کرده اند؟ آیا این وکلا قویترینهای جامعه بوده اند؟ یعنی مثلا قویترینهای امر صنعت در کمیسیون صنایع جمع شده اند و برای صنعت کشور تصمیم گرفته اند و به عبارت دیگر برای صنعت کشور ریل گذاری نموده اند؟ همینطور برای امور دیگری همچون بهداشت و درمان و اقتصاد و عمران و ....

اگر پاسخ مثبت نیست، بیائیم موشکافی کنیم و ببینیم که چرا اینطور اتفاق افتاده و باز هم خدای ناکرده اتفاق خواهد افتاد؟ راستی چرا نباید قویترینها و بهترینهای جامعه برای جامعه تصمیم بگیرند؟ بیائیم همه ما و بخصوص نخبگان ما در این موضوع کار جدی کنیم و به خودمان کمک کنیم. به نظرم شاید اینطور باورمان شده باشد که امروز غیرضروری ترین آمادگی حرفه ای و فنی لازم برای یک منصب و یا شغل، آمادگی برای مسئولیت نمایندگی مجلس باشد. در صورتیکه اگر بخواهیم پیشرفت کنیم و سرآمد منطقه و جهان باشیم و عزت از دست رفته چند قرن اخیر را به کشور عزیز اسلامی مان برگردانیم، اینطور نبوده و قبول این منصب بالاترین مهارتهای فنی را می طلبد.

یک نماینده خوب چه ویژگیهائی باید داشته باشد؟ و مهمتر از آن فرهنگ عمومی جامعه چطور باید ارتقا یابد تا نمایندگانی با آن ویژگیها را شناسائی و انتخاب کنند؟ نخبگان جامعه ما و بخصوص دانشگاهیان و حوزویان ما که از منابع این ملت ارتزاق میکنند، چقدر به وظیفه شان بخوبی عمل کرده اند؟ چند مطالعه خوب در این زمینه انجام داده اند؟ نخبگان جامعه ما که عاقل و بالغ شده اند، چرا به حد قابل قبولی از رشد نرسیده اند؟ این کم کاریهای نخبگان است که سبب شده تا حزب نماهای ضعیف فرصت طلب و افراد نخبه نما به جای آنکه سطح آگاهی ملت را اضافه کنند به خود اجازه می دهند تا غذای جویده شده خود را به خورد ملت دهند و چون بیچاره های جاهل، وقتی خودشان مسموم شدند بیاند بگویند ملت، ما شرمنده ایم که به شما چنین و چنان گفتیم و شما را به اشتباه انداختیم. و جالب اینکه 4 روز دیگر باز قصد دارند همین کار را تکرار کنند و میکنند.

هموطنان عزیز، بدانیم اگر در کشور ما علیرغم پیشرفتهای زیاد، کاستیهای جدی وجود دارد تنها با دست خودمان قابل حل هست. ما ملت احساسی هستیم. خودمان هم میدانیم و با هم تعارف نداشته باشیم. بیائیم با چشمان باز خودمان برای خودمان تصمیم بگیریم. می خواهیم تمام سرنوشت خودمان را به دست افرادی به عنوان نمایندگان مجلس شورای اسلامی بسپاریم؟ نگذاریم حتی متوسطها برای مان تصمیم بگیرند. بیائیم قویترینها و بهترینها را انتخاب کنیم. این ملاکهای لیستی جناحی و حزبی، قیافه، و .... فقط برای غافل نگه داشتن ما هست. این از نیرنگهای روزگار هست که خودشان را با ضعیفتر از خودشان مقایسه میکنند و سپس خود را به جای قویترینها و بهترینها جا می زنند. بیائیم مطالبه گری کنیم، ببینیم و با چشمان باز انتخاب کنیم. ما می توانیم آگاهی آنها، عملکرد قبلی آنها و نگرش آنها را بسنجیم. میدانم که این سنجش در این زمان محدود سخت است و ابزار این سنجشها هم نمی تواند جامع و کامل باشد. ولی از این وضع انتخابهای قبلیمان کمی بهتر خواهد بود. ما دیگر فرصت نداریم اشتباهات قبلیمان را تکرار کنیم.

به عنوان یک معلم کوچک دانشگاه که کمی تجربه و علم در زمینه ابزارسازی دارم مدتی وقت صرف کردم و این ابزارها را طراحی کردم. آیتمهای این فرمها (لینک) کاملا بر اساس اصول قانون اساسی مرتبط با وظایف نمایندگی مجلس شورای اسلامی طراحی شده است. یک فرم خوداظهاری برای داوطلبانی که قبلا نماینده مجلس بوده اند و یک فرم برای داوطلبانی که این سابقه را ندارند. پیشنهادم اینست که به هر فردی که می خواهد نماینده ما بشود بگوئیم این فرم را پر کند و منتشر نماید تا ما ببینیم که علمش، تجربه اش و دیدگاهش چیست؟

 به نظرم اشکالی ندارد که خود اظهاری است و ممکن است خدای ناکرده بعضی افراد خلاف واقع بنویسند. اولا این موارد به وی یادآوری می شود و در بعضی موارد جنبه آموزشی برایش دارد و ثانیا ما میتوانیم بعدا مطالبه گری عینی از آنها داشته باشیم.  

* دانشیار اپیدمیولوژی

نوشتن دیدگاه