آینه جم: حسن محدث زاده 

 

 

تا یک دهه قبل، خبرنگاری منحصر به افرادی بود که پیشه خبر نویسی و رسانه گردی را گزینش کرده بودند و از طریق رسانه های کاغذی و بعدها رسانه های مجازی، به تولید محتوای خبری می پرداختند. مردم در قالب ستون های مخصوص حرف های مردمی یا کامنت گذاری در ذیل مطالب سایت ها، می توانستند در تولید بخشی از محتوا سهیم باشند که البته نحوه بهره برداری از این سهم، خود تابعی از سلیقه مدیر رسانه و‌ خطوط قرمز قانون و عرف بود.

 

با گسترش شبکه های اجتماعی بسیاری از ابعاد زندگی بشری تحت تاثیر شرایط جدید، تغییر کرده و دچار دگرگونی و تحول شده است. یکی از آثار شبکه های اجتماعی؛ ظهور پدیده "شهروندخبرنگاری" است. با پیدایش شهروند خبرنگاری مرزهای خبرنویسی، خبرنگاری و فعالیت رسانه ای جابجا شده و گسترش پیدا کرده است. در این فضای جدید، شهروندان به طور مستقل و‌ به آسانی می توانند محتوا تولید کرده و‌ به مدد شبکه های اجتماعی، تولیدی خود را در زمانی اندک به جامعه عرضه کنند. به همین دلیل ما هر روز شاهد انتشار تصاویر  پنیر سفره صبحانه تا میومیوی یک گربه، یک تصادف در خیابان، سوتی یک هنرمند، چالش پیری و جوانی تا تحلیل های سیاسی و دیدگاه های اقتصادی در فضای مجازی هستیم.

 

هر چند بسط فضای خبرنگاری و شکستن حلقه رسانه از یک ساختمان و روزنامه به کلِ جامعه از زوایایی، با حُسن و نکویی همراه است اما زمانی این مهم می تواند به مقصد مطلوب- که کمک به جامعه پویا و‌ توسعه یافته است - بینجامد که سواد رسانه ای نیز همگام و هم راستا با توسعه شبکه ای رسانه در لایه های مختلف جامعه گسترش یابد.

 

اما چون سواد رسانه ای نتوانسته آهنگ حرکتی خود را با سرعت گسترش شبکه های اجتماعی ساز و کوک کند، شاهد رشد قارچ گونه "خبرنگار نما" هستیم. افرادی که خود را فراتر از شهروندخبرنگار می پندارند اما بدون آن که خود را ملزم به فراگیری دوره های آموزشی خبرنگاری بدانند، فقط با یک گوشی تلفن و ایجاد یک کانال خبری رایگان و‌ بدون دردسر، به خبرنگاری روی می آورند.

 

فعالیت این دسته افراد غیر تخصصی مهمترین آسیب و درد امروز رسانه است چون خبرنگارنما بی آن که به ساختاری رسمی پاسخگو باشد، با نشر اخبار معیوب و منقوص، هم به ساحت رسانه جرح و آسیب وارد می کند و هم خود یکی از عوامل مسمومیت جامعه با انتشار شایعات است.

 

متاسفانه سکوت نسبی قانون و‌ بی تفاوتی متولیان نسبت به ساماندهی و‌ سازماندهی فعالیت های رسانه ای، دامنه فعالیت این دسته این افراد را نامحدود کرده که رفع این نقیصه مهمترین ضرورت حوزه رسانه است تا به شفافیت جامعه و تمیزِ سره از ناسره منتهی شود.

 

تاسف بارتر این که برخی از مدیران به دلیل ضعف سواد رسانه ای دست به دامان این افراد برده تا از این طریق، نام و تصویرشان ساعاتی در فضای مجازی بچرخد اما این مدیران نمی دانند که با پر و‌ بال دادن به این خبرنگارنماها نه تنها خود را به متن توجه مردمی نمی کشانند بلکه  باید خود را آماده سقوط در چاه حاشیه ساز این افراد غیر تخصصی باشند.

 

بی گمان اگر  از فعالیت این افراد غفلت شود در آینده دچار وضعیتی شبیه سکوهای ورزشگاه  های فوتبال خواهیم شد که آش چنان شور شده که متولیان حتی تن به تعویق و‌ تعطیلی لیگ هم داده اند؛ نکند روزی مجبور به تعطیلی رسانه ها شویم!