آینه جم:الهام بهروزی/اینجا بوشهر است؛ شهری که هنر را نفس می‌کشد و موسیقی‌اش بهدلیل پتانسیل بالایی که دارد، زبانزد خاص و عام است. این شهر در دل خود حماسه‌ها، افسانه‌ها، اسطوره‌ها و قصه‌های بکر و بدیعی را جای داده که با عجین شدن با موسیقی شنیدنشان حیرت‌انگیز است. مردمان بوشهر مردمی متکی به فرهنگ شفاهی‌اند، از این‌رو، هر چیزی که بعد روایی داشته باشد، در این خطه با اقبال روبه‌رو می‌شود. با این اوصاف، موسیقی بوشهر از این خصیصه بی‌بهره نمانده و راوی داستان‌ها، قصه‌ها، افسانه‌ها یا ابعاد مختلف زندگی مردمان جنوب است؛ از این‌رو بسیار متنوع و شنیدنی شده است. این هنر گاهی آوازی برای ملوانان می‌شود و شاهکاری چون نی‌مه آفریده می‌شود، گاهی زمزمه‌ای برای توصیف دلتنگی‌ها و غم هجران یار می‌شود و فایزخوانی پدید می‌آید و گاهی غریو شادی و سرمستی خود را در نوای نی فریاد می‌کشد.
بدیهی است که این هنر بهدلیل قابلیت بالفطره‌ای که در انعکاس ابعاد مختلف زندگی و اندیشه مردمان جنوب داشته، از دیرباز مورد توجه مردان و زنان این خطه بوده و امروز ما در عرصه سازهای جنوبی شاهد هنرنمایی نوازندگان بسیار مطرحی در عرصه‌های ملی و بین‌المللی هستیم که همچون سفیری گوشه‌های پیدا و پنهان موسیقی بوشهری را به همگان معرفی می‌کنند. در این میان، در سال‌های اخیر شاهد نوازندگی دختران و زنانی هستیم که توانسته‌اند هم‌قد با مردان هنر و توانمندی خود را در نواختن سازهای بومی به رخ بکشند و جامعه را به شگفتی وادارند. طبیعتا این دختران هنرمند کار چندان راحتی را در جامعه‌ای که هنوز بستر لازم برای برابری حقوق زنان و مردان در آن فراهم نشده، ندارند، چراکه به دلیل نگرش سنتی که بر آن حاکم است، بسیاری از بانوان در بیشتر از حوزه‌ها با وجود مستعد بودن امکان بروز خلاقیت و توانمندی خود را ندارند.
موسیقی هم از جمله حوزه‌هایی است که فعالیت در آن با موانع صعب‌العبوری همراه است که فقط می‌توان با عشق و اراده آنها را پشت سر گذاشت. مثل زهرا عابدی که پس از سال‌ها به‌دنبال علاقه و هنر مورد علاقه‌اش رفته و نواختن ساز نی جفتی را آموزش دیده و حال خود به نوازنده قابلی بدل شده تا به جامعه و پیرامونی‌های خود اثبات کند که خواستن توانستن است و هنر مرز و محدودیت نمی‌شناسد؛
چه زن، چه مرد می‌توانند خودشان را در هنر کشف کنند و موتیف جدیدی به داشته‌هایشان بیفزایند. وی متولد 17 دی‌ماه 66 است و دیپلم ریاضی فیزیک دارد. او از همان دوره کودکی عاشق ساز نی بوده و سعی کرده تمام اشتیاق و علاقه خود را با فراگیری این ساز پاسخگو باشد. این بانو اینک نزدیک دو سال و نیم است که با این ساز همراه شده و هنرنمایی می‌کند هرچند بسیار آرام و محتاط در این عرصه گام برمی‌دارد اما تا اینجا هم توانسته موفق ظاهر شود و نگاه نیوشا بریمانی سرپرست گروه «نوشه» را به خود جذب کند و برای همراهی با این گروه دعوت شود. این در حالی است که با وجود مشکلاتی که برای نوازندگی و فعالیت موسیقیایی بانوان در اکوسیستم امروز هنر ایران وجود دارد، گروه نوشه توانسته گزینه خوبی برای نسل قبل و فعلی بانوان عاشق موسیقی ایرانی اشد و با اجراهای موفق، نظر مخاطبان مشکل‌پسند را جلب کند. عابدی افزون بر همراهی این گروه، تاکنون دو کلیپ را راهی بازار موسیقی کرده که یکی در نوروز بود و دیگری همزمان با شب یلدا. در ادامه گفت‌وگویی را با این نوازنده نی جفتی صورت دادیم که شما را به خواندن آن در ادامه دعوت می‌کنیم.
کمی از تجربه نوازندگی خودتان بگویید، این‌که چطور شد نوازندگی آن هم نوازندگی نی جفتی را انتخاب کردید؟
از آنجا که علاقه شدیدی به ساز نی‌انبان داشتم، شروع به یادگیری این ساز کردم. دو سال به‌صورت پراکنده دست و دلم به ساز نی‌انبان بند بود آن هم فقط به خاطر علاقه‌ام به سوز دلنشین این ساز بود. اما در ادامه به آن بعد وجودی‌ام هم توجه کردم که همیشه تمایل به انجام کارهای سختی دارد که تعداد معدودی می‌توانند از عهده آن برآیند. از این رو نواختن این ساز را به‌صورت جدی آغاز کردم.
خب همان‌طور که اطلاع دارید بهدلیل پاره‌ای از محدودیت‌ها نوازندگان بانو با یک‌سری چالش‌ها روبه‌رو هستند، آیا این چالش‌ها شما را از ادامه راه منصرف نمی‌کند؟
طبیعتا گاه این چالش‌ها و نامهربانی‌ها مرا ناامید و بی‌انگیزه می‌کند ولی همواره ندایی از درون مرا تشویق می‌کند که ادامه بدهم و من دوباره با قدرت بیشتر از قبل و با توکل به خدا کارم را ادمه می‌دهم.
واکنش خانواده و اطرافیانتان در خصوص روی آوردنتان به نوازندگی ساز نی چه بود؟
خب در ابتدا خانواده‌ام متوجه سختی نوازندگی این ساز نبودند چون قبلا توانایی‌ام را در نواختن ساز نی‌انبان دیده بودند فکر می‌کردند باید نواختن این ساز هم راحت باشد، چون این ساز صدای آرام‌تری داشت تا این‌که نخستین کلیپم آماده شد تازه آن زمان بود که به سختی نوازندگی نی جفتی معترف شدند. نکته جالب این بود که بسیاری از دوستان و اطرافیان و حتی نوازندگان مطرح این ساز که با آنها آشنا هستم، وقتی هنرم را در نواختن دیدند به‌سختی پذیرفتند که از عهده نفس‌خوری نی جفتی برآمده باشم!
موانعی که ادامه فعالیتتان را مشوش می‌کند، کدام است؟
سخت‌ترین چالش یا مانعی که با آن روبه‌رو هستم این است که برای پیشرفتم در نوازندگی حمایت نشوم و رابطه‌ها مانع از رسیدنم به حقم در نوازندگی شود و در پوشش ضابطه مانع ادامه راه حرفه‌ایم شوند.
آیا موفقیتی هم در عرصه نوازندگی حاصل کرده‌اید؟
خب چون زیاد نیست که این راه را انتخاب کردم، پس هنوز به آن درجه‌ای که بتوان نام موفقیت بر آن گذاشت دست نیافته‌ام اما برای ماندگاری هنر و نشان دادن سطح توانمندی‌ایم تا کنون در دو مناسبت (عید نوروز و شب یلدا) دو کلیپ منتشر کرده‌ام که با استقبال خوبی هم روبه‌رو شده است. اینک خوشحالم که عنوان نخستین بانوی نوازنده نی‌جفتی را یدک می‌کشم و این دستاورد بزرگی است؛ من این دستاورد را خیلی دوست دارم و برایم بسیار لذت‌بخش است؛ چون خیلی آموزش آن سخت بود و در این راه سختی کشیدم.
کمی در خصوص ساز نی جفتی و اساتیدی که نواختن این ساز را به شما آموختند، بگویید؟
نی‌جفتی سازی منحصربه‌فرد و از صدا و سوز خاصی برخوردار است، از این‌رو، نواختنش کار چندان راحتی نیست و آدم را سخت به سمت خودش می‌کشد. من آموزش این ساز را زیر نظر مهدی لطفی (استاد نی‌جفتی) و همچنین محسن حیدریه (استاد نواختن نی‌انبان) فراگرفتم.
با توجه به توانمندی که دارید آیا به فکر این افتادید که گروهی تشکیل بدهید که تمام اعضای آن بانو باشد و فعالیت حرفه‌ای‌تان را به این سمت هدایت کنید؟
خیلی دوست داشتم که گروهی را تشکیل بدهم اما بهدلیل گرفتاری‌های شخصی و زندگی متاهلی واهمه داشتم از عهده مسوولیت و سرپرستی گروه بر نیایم. از این رو، این کار را انجام ندادم اما خوشبختانه دعوت به همکاری با یک گروه با حضور نوارنده‌های هم‌استانی شده‌ام که اینک در حال تمرین با آن هستم. البته از سوی گروه «نوشه» به سرپرستی نیوشا بریمانی دعوت شدم و جمعه‌شب (21 دی‌ماه) آنها را در اجرایشان به‌عنوان نماینده موسیقی جنوب همراهی کردم و این فرصت خوبی است که برای نوازندگان بانوی سراسر کشور فراهم شده و پیش از من لیانا شریفیان با نوازندگی نی‌انبان این گروه را همراهی کرده بود.
در موسیقی به‌دنبال چه چیزی هستید و چقدر آرامش را در هنر پیدا کردید؟
همیشه دوست داشتم و دارم که دو ساز «نی انبان» و «نی جفتی» را برای دل خودم بنوازم و تمام تلاشم این است که بهترین قسمت آرمانی نوازندگی این دو ساز را درک کنم و به آن دست یابم تا هم خودم از خودم راضی باشم و هم به سطحی از توانمندی برسم که با نوازندگی‌ام هر شنونده‌ای را مسخر صدای سازم کنم و هنرمندی بانوان جنوبی را به رخ بکشم تا دیگر جایی برای کاشکی‌گفتن و حسرت خوردن باقی نماند و من با صدای این ساز و تولید ملودی شنیدنی آرامش را میهمان دل‌های مخاطبان موسیقی کنم.
سخن پایانی؟
در پایان تاکید می‌کنم که ما بانوان نوازنده نیاز به حمایت و دلگرمی داریم و این‌که توانایی‌های ما را سوای جنسیت‌ها بنگرید؛ چون ما هم با عشق در این مسیر قدم برمی‌داریم. بنابراین این توقع زیادی نیست که حمایت شویم تا بتوانیم خلاقیت و استعداد خودمان را بیش از پیش شکوفا سازیم. این حمایت‌ها به ما حس قدرت و انگیزه می‌دهد. امیدوارم همه هنرمندان به حقشان بر اساس توانمندی‌هایشان برسند و رابطه‌ها از عرصه هنر برچیده شوند. در نهایت از شما بهدلیل حمایت و نگاه ویژه‌تان به هنرمندان بانو قدردانی می‌کنم.
[کد خبر:AJ27192]
