آینه جم- اشرف بهرامیان فعال رسانه‌ای در یادداشتی نوشت:

جنگل گلوبردکان، نگین سبز جنوب استان بوشهر، بار دیگر در آتش بی‌تدبیری و سهل‌انگاری می‌سوزد. این جنگل که روزی با ترکیبی چشم‌گیر از کوه، رودخانه و پوشش گیاهی منحصربه‌فرد، میزبان هزاران گردشگر بود، اکنون به نمادی از غفلت جمعی تبدیل شده است.

آتش‌سوزی روز دوشنبه ۲۵ فروردین، تنها حلقه آخر زنجیرهایی از تخریب‌های انسانی و مدیریتی است که سال‌هاست جان این اکوسیستم را نشانه گرفته است. هر ساله به دلایلی بخش‌هایی از این جنگل که ریه‌های شهرستان جم است دچار آتش‌سوزی می‌شود ولی گویا تغییری در تدابیر ایجاد نمی‌شود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد پس از هر آتش‌سوزی، بخش‌هایی از جنگل به بهانه‌های واهی مانند کشت صیفی‌جات و مرکبات، تغییر کاربری می‌یابند. این اقدامات عمدتاً توسط سودجویان و با سکوت مسئولان محلی انجام می‌شود.

قطع درختان کهنسال و ریشه‌کنی گیاهان، نه‌تنها توان بازسازی جنگل را کاهش داده، بلکه آن را در برابر حوادثی مانند سیل و آتش‌سوزی آسیب‌پذیرتر کرده است.

جنگل گلوبردکان زمانی با رودخانه‌های پرآب و چشمه‌های زلال شناخته می‌شد، اما حفر چاه‌های عمیق توسط صنایع نظیر پالایشگاه گاز فجر جم و کشاورزی غیراصولی، سفره‌های زیرزمینی را خشکانده‌ است.این کم‌آبی، پوشش گیاهی را ضعیف و مستعد اشتعال کرده است.

برخی گردشگران بی‌توجه نیز با روشن‌کردن آتش یا رهاکردن زباله‌های قابل اشتعال مانند فیلتر سیگار، جرقه‌های فاجعه را می‌زنند و عدم استقرار تانکرهای آب توسط مسئولان، کمبود ایستگاه‌های آتش‌نشانی در منطقه مهار آتش را به تأخیر انداخت و بخشی از جنگل را نابود کرد.

باوجود هشدارهای مکرر فعالان محیط زیست، ساختار نظارتی ضعیف است. تعداد جنگل‌بانان بسیار کم وجنگل‌بانان دائمی در منطقه حضور ندارند، و اقداماتی مانند هرس شاخه‌های خشک یا ایجاد کمربندهای حفاظتی به‌ندرت اجرا می‌شود. حتی پس از آتش‌سوزی سال ۱۳۹۸، هیچ برنامه بلندمدتی برای احیای جنگل تدوین نشد.

از پیامدهای این آتش‌سوزی‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد: بیش از ۵۰ گونه گیاهی و پرندگان نادر مانند هدهد و جغد شاخدار در معرض نابودی قرار گرفته‌اند.

جنگل گلوبردکان سالانه پذیرای ۱۵ هزار گردشگر در نوروز بود، اما با آتش‌سوزی‌ها جذابیت خود را از دست می‌دهد.

نابودی این جنگل به معنای از بین رفتن «ریه‌های شهرستان جم» و تشدید اثرات تغییرات اقلیمی در منطقه است.

اما چه باید کرد: جوامع محلی مانند روستای حسن‌آباد، پیشینه همکاری در اطفای حریق دارند. آموزش و تجهیز این گروه‌ها به‌عنوان «جنگل‌بانان داوطلب» می‌تواند پاسخگویی به حوادث را سریع‌تر کند.

لازم است کارگروهی متشکل از محیط زیست، منابع طبیعی و شوراهای محلی تشکیل شود تا با ممنوعیت تغییر کاربری زمین‌ها، احیای رودخانه‌ها و کنترل برداشت آب، جلوی نابودی نهایی جنگل گرفته شود.

استقرار دائم ایستگاه‌های آتش‌نشانی در فصل‌های پرخطر و استفاده از فناوری‌هایی مانند دوربین‌های نظارتی می‌تواند از گسترش آتش جلوگیری کند.

برگزاری کمپین‌های مانند «زباله میهمان طبیعت نیست» و آموزش گردشگران برای کاهش رفتارهای پرخطر، ضروری است.

آتش‌سوزی‌های اخیر تنها نشانه‌ای از یک فاجعه بزرگتر است. اگر امروز چاره‌ای اندیشیده نشود، فردا چیزی برای نجات باقی نخواهد ماند.

مهار آتش نیازمند بسیج همگانی است، اما این بسیج باید فراتر از عملیات اضطراری باشد و به تحولی در نگرش مسئولان و مردم بیانجامد. گلوبردکان تنها یک جنگل نیست؛ نمادی است از توانایی ما در حفاظت از میراث طبیعی در برابر آزمندی و بی‌تفاوتی.

* پردیس جم

نوشتن دیدگاه