آینه جم: هفته گذشته حریقی در مجتمع یوتیلیتی مبین به وقوع پیوست که از چند جنبه زنگ خطری بود برای کل منطقه پارس جنوبی. خطرات ایمنی برای تاسیسات منطقه، خطرات زیست محیطی برای زیست بوم و در آخر خطرات بهداشتی برای کلیه ساکنان این محدوده و محیط پیرامونی.
در ابتدا شاید بهتر باشد تاریخچه ای از پتروشیمی مبین و نیز رسالت کلی آن برای سایر مجتمع های پتروشیمی منطقه بیان شود.
شرکت پتروشیمی مبین در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۳۷۷ در فاز یک پتروشیمی های منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس با ۲ میلیارد دلار سرمایه در ۵ بخش مجزا و مساحت ۷۲ هکتار تاسیس گردید و در تیرماه ۱۳۸۵ به بهره برداری رسید.
ﻫﺪف از اﯾﺠﺎد ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ در ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪی و ﮐﺎﻫﺶ ﺑﻬﺎی ﺗﻤﺎم ﺷﺪه واﺣﺪ ﺳﺮوﯾﺲﻫﺎی ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺻﻨﺎﯾﻊ ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮده و ﻣﻘﺮر ﮔﺮدﯾﺪ ﻣﺼﺎرف ﯾﻮﺗﯿﻠﯿﺘﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎی ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ واﻗﻊ در ﻣﻨﻄﻘﻪ وﯾﮋه اﻗﺘﺼﺎدی اﻧﺮژی ﭘﺎرس ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ در ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ و اراﺋﻪ ﮔﺮدد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻃﺮح در سال ۱۳۷۹ تصویب و ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺖ ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﻣﯿﺒﻦ اﺟﺮا ﮔﺮدﯾﺪ.
ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺳﺮوﯾﺲﻫﺎی ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎی ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﻓﺎز ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ وﯾﮋه اﻗﺘﺼﺎدی اﻧﺮژی ﭘﺎرس از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﻧﻮری، ﭘﺎرس، ﺟﻢ، زاﮔﺮس و ﭘﺮدﯾﺲ موضوع اصلی فعالیت این شرکت بود.
ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﺮق و ﺑﺨﺎر، ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﺗﻮزﯾﻊ آب ﺷﯿﺮﯾﻦ، آبﺑﺪون اﻣﻼح، درﯾﺎﻓﺖ و ﺗﺼﻔﯿﻪ ﭘﺴﺎبﻫﺎیﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺳﻮزاﻧﺪن ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎی ﻣﺎﯾﻊ و ﺟﺎﻣﺪ در ﮐﻮرهﻫﺎی زﺑﺎﻟﻪﺳﻮز، درﯾﺎﻓﺖﮔﺎز از ﺷﺒﮑﻪﺳﺮاﺳﺮی و ﺗﻘﻠﯿﻞ ﻓﺸﺎر آن نیز فعالیت اصلی این شرکت است.
تجربه آتش سوزی اخیر نشان داد با توجه به زنجیره ای بودن فعالیت پتروشیمی ها در منطقه ویژه و نقش حیاتی حلقه پتروشیمی مبین در این راستا و بی قرار شدن سایر پتروشیمی ها و فلرها از به درد آمدن پتروشیمی مبین باید برای زمان های مشابه و اتفاقات از این دست چاره ای اندیشید.
این حادثه نشان داد سناریوی تمرکز در تولید نیازهای اولیه و نیز تصفیه پساب پتروشیمی ها با اشکالات جدی رو به روست.
این حالت تولید یعنی متمرکز نمودن تامین نیازهای زیرساختی پتروشیمی در یک واحد تولیدی خاص شاید از نظر صرفه جویی اقتصادی قابل توجیه باشد ولی با کوچکترین مشکل در این واحد اتفاقاتی خواهد افتاد که اثرات آن در هیچ معادله اقتصادی قابل حل نیست.
در بحث زنجیره ی تامین، همیشه باید کار به گونه ای پیش رود که با استفاده از کانال های متعدد تامین کالا و خوراک، خللی در امر تولید گریبان واحد های تولیدی را نگیرد.
در این جا نیز با توجه به نقش کلیدی، حیاتی و استراتژیک مبین، ضرورت ایجاب می نماید که چاره ای اساسی اندیشیده شود.
در چند روز اخیر و پس از آتش سوزی پتروشیمی مبین واحدهای پایین دستی این مجتمع، تولیدی نداشته اند و چه بسا مجبور به سوزاندن خوراک پتروشیمی های خود شده اند. این اتفاقات علاوه بر هدر رفت سرمایه ملی باعث آلودگی شدید در کل منطقه گردید که تنفس را هم با مشکل رو به رو می کرد.
شاید یکی از راه حل ها در برهه کنونی که در فاز ۲ پتروشیمی ها نیز پتروشیمی دماوند وظیفه مشابه مبین را برعهده دارد طرح ساخت واحدی پشتیبان باظرفیتی متناسب، به عنوان واحد اضطراری ولی همیشه آماده در بین دو فاز پتروشیمی به صورت جایگزین مواقع اضطرار و در مواقع عادی کاهنده فشار کاری باشد تا دیگر شاهد ظهور ابرهای تیره مسموم و غیر باران زا در آسمان منطقه نباشیم. بدین شکل هم حالت تمرکز و بحث های اقتصادی به صورت نسبی حفظ خواهد شد و هم ریسک خارج شدن کلیه واحدهای مرتبط کم خواهد شد.
محمد جعفری-مند
