بتول سهراب پور | روزنامه نگار

نتایج انتخابات 7 اسفند 94 در دو رقابت انتخاباتی مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری، در حوزه های انتخابیه مختلف سراسر کشور، به پیروزی طیف های سیاسی اعتدال و اصلاحات منجر شد.

واکاوی علل این نتایج، به خصوص پیروزی خیره کننده لیست امید در مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی در حوزه های انتخابیه پایتخت ایران، که موجی از شادی و امید را در سراسر کشور به راه انداخت و بروز آن از سوی مردم، هر لحظه در فضاهای مجازی و حقیقی رخ می نمایاند، ذهن ها را به سوی ثمره «اتحاد و همدلی و نقش آفرینی بزرگان دو جریان اعتدال و اصلاحات» سوق می دهد.

اما نکته ای که در اینجا حایز اهمیت و تعمق بیشتری ست، این است که آیا پیش از این بزرگان این دو جریان پرطرفدار و پیشتاز در عرصه سیاسی کشور، برای ایجاد اتحاد و تحقق پیروزی این جناح ها، نقش آفرینی نمی کردند؟ آنچه که مسلم است اینگونه نبوده و در سالهای اخیر نیز بزرگانی چون آیت الله هاشمی رفسنجانی، رئيس دولت اصلاحات و احزاب و تشکل های اعتدالی و اصلاح طلب کشور در عرصه های سیاسی حضور داشته اند و ارشادات حکیمانه خود را در اختیار مردم می نهاده اند اما مساله اصلی اینجاست که چرا با این وجود، و با وجود همین مردم، در سالهای گذشته، هم دولت، هم مجلس شورای اسلامی و هم مجلس خبرگان رهبری در اختیار طیف دیگری از جریان سیاسی کشور یعنی اصولگرایان، قرار گرفت؟

نکته مهم اینجاست که طیف سیاسی اصولگرا، ابزارها و مبلغ های رسانه ای بسیاری را در اختیار داشت که اعتدالیون و اصلاح طلبان از وجود آن بی بهره بودند و طبیعتا نمی توانستند آنگونه که باید و در زمان لازم، صدای خود را به گوش مردم برسانند و در این بین، آن جریانی که بلندگوی قوی و رسانه برتر را برای مطرح ساختن خویش، در اختیار داشت توانست، به اهداف خود دست یابد.

اما وجود شبکه های مجازی در انتخابات 7 اسفند 94، به ایفای نقش تاریخی در رساندن صدای بزرگان جناح های سیاسی اعتدالگرا و اصلاح طلب به گوش جامعه هدف و هواداران این دو طیف پرطرفدار و نتیجتا ایجاد همدلی، همزبانی و اتحاد طرفداران آنها پرداخت و «امید آفرین» شد.

قطعا همه سیاسیون ایران بر این مساله واقف هستند که تا پیش از حضور شبکه های مجازی موبایلی، آنچنان که طیف سیاسی اصولگرا توانسته است دروس اصولگرایی را به همراهان خود بیاموزد، طیف مقابل این جریان سیاسی، بنا به دلایل مختلفی این فرصت را نیافته بود و شاید تعداد اصلاح طلبانی که فرصت حضور حقیقی و یا مجازی ـ از طریق شبکه های اجتماعی مثل فیسبوک و سختی هاى عبور از فیلترینگ آن ـ در مکتب بزرگان این جناح قدرتمند را داشته اند، اندک بوده است؛ طبق آمارهای منتشر شده در رسانه های ملی و بین المللی، ایرانی ها، در صدر استفاده کنندگان از شبکه های مجازی موبایلی در سطح دنیا قرار دارند و همین ابزار رسانه ای و فضای مجازی برای اعتدالیون و اصلاح طلبان کافی بود تا به وسیله آن، نکات مهم و سرنوشت ساز از سوی بزرگان این دو جناح ِ متحد، در اختیار هوادارانشان قرار گیرد و به نوعی «کلاس درس های مجازی» آنان در ارتقای فرهنگ و کنش سیاسی مردم ایران، به شکلی قابل توجه و کاملا ملموس تاثیرگذاری و نقش آفرینی کند.

وقتی به آرای منتخب اصلاح طلب و اعتدالی مردم در حوزه انتخابیه «دشتستان» استان بوشهر که اغلب، «قوم گرایی»، نقش تعیین کننده در پیروزی انتخابات این دیار داشت و یا حوزه انتخابیه «دیر، کنگان، جم و عسلویه» همین استان که همیشه نگاهی سنتی و مردسالار بر آن حکمفرما بود و به بهانه «صنعتی بودن» و وجود «محیط کارگری» در این منطقه، مشارکت بانوان در عرصه های اجتماعی و بخصوص سیاسی، بسیار کمرنگ بود و امروز با رای قابل توجهی، یک بانوی اعتدالی جوان به عنوان منتخب مردم به بهارستان راه یافته، می نگریم، بیشتر به نقش هدایت افکار و فرهنگ سیاسی مردم بوسیله بزرگان این دو جریان توسط رسانه های مجازی که مردم روزانه ساعتها از وقتشان را به مشارکت و حضور در این شبکه ها می گذرانند، پی می بریم.

آری امروز بینش و آگاهی سیاسی مردم و به ویژه جوانان، قابل مقایسه با قبل نیست چرا که روزانه از طریق کانال های تلگرامی، اکانت های اینستاگرامی و پست های واتس اپی، بارها و بارها در «مکتب های مجازی» اساتید خود درس می آموزند و نکته های اساسی را فرا می گیرند و نتیجه بلوغ سیاسی آنها، پس از روی کار بودن هشت ساله دولت اصولگرای احمدی نژاد، ابتدا در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 و سپس بصورت ویژه در انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری 7 اسفند ماه 94 هویدا می شود و با اتحادی مثال زدنی، گزینه های «لیست امید» اصلاح طلبان و اعتدالگرایان، به پیروزی معناداری دست می یابند.

در حصول این پیروزی، از ایفای نقش مهم رئیس دولت تدبیر و امید هم نمی توان گذشت؛ توئیت رئیس جمهور روحانی، با پیام: «هنرمندانه با رای خود فضای جدیدی خلق کردید. در برابر شما ملت بزرگ که افتخار تاریخ ایران زمین هستید به احترام می ایستم»، امروز در حالی منتشر شد که باید به او بابت انتصاب وزرایی چون دکتر محمدجواد ظریف، دکتر حسن هاشمی و دکتر محمود واعظی تبریک گفت چرا که ایشان به ترتیب با به ثمر رساندن برجام و لغو تحریمهای ظالمانه علیه ایران، اجرای طرح نظام سلامت و رضایتمندی بالای مردم از این طرح و اجازه فعالیت و فیلتر نشدن شبکه های مجازی موبایلی علیرغم فشارهای موجود، هر یک در حوزه خود اقدامات ارزشمندی انجام دادند که هم در میزان رضایتمندی مردم از دولت منتخبشان در سال 92 و انتخاب ادامه همان مسیر در انتخابات سال 94 نقش پررنگی داشتند و هم با وجود شبکه های مجازی، ارتباط لحظه به لحظه مردم با بزرگان سیاسی دو جریان اعتدالی و اصلاحات حفظ شد و با ارتقای فهم و بینش سیاسی مردم از این طریق، خلق حماسه ای دیگر را رقم زد.

بی شک، شبکه های مجازی در آینده نیز به شکلی ملموس در تمامی حوزه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و ... نقش آفرینی خواهد کرد و لازم است با تدبیر و عقلانیت، بیش از پیش از این فضا بهره برداری شود.

منبع: خليج فارس