آینه جم: جنگل طبیعی گلوبردکان جم با برخورداری از درختان انبوه در کنار رودخانه نیمه جاری و در دامنه ارتفاعات شهرستان جم از محدود مناطق گردشگرپذیر غیرساحلی استان است که در سالهای اخیر با عوامل طبیعی و انسانی مورد تهدید قرار گرفته و در صورت تداوم این روند، نابودی آن  چندان دور از ذهن نینست.

به گزارش «آینه جم»؛ این جنگل روزگاری منظره‌های بدیع از زیبایی بی‌نظیر غرق شدن درختان در آب را پدید می‌آورد که چشم هر بیننده‌ای را مسحور می‌کرد و قلب هر خدا شناسی را به سجده در مقابل این قدرت عظیم وا می‌داشت.

ولی متاسفانه در چند سالیان اخیر با کاهش نزولات آسمانی و برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیر زمینی، دیگر نشانی از آن رودخانه پرخروش و چشمه‌های پر آب نیست.

برداشت بی رویه از جنگل و رودخانه

رئیس دوره قبل شورای اسلامی شهرستان جم در گفت‌وگو با مهر یادآور شد: جنگل گلوبردکان از معدود محیط‌های زیبا و طبیعی گردشگری شهرستان جم و کم‌نظیر استان بوشهر است که در سایه غفلت مردم و مسئولان در حال نابودی است.

حسین محدثی گفت: آتش‌سوزی‌های عمدی و سهوی، تخریب توسط انسان‌ها، دخالت‌های ناسنجیده انسان در طبیعت بخش ریز اعم از بالادست و پایین دست این جنگل، قطع درختان و تغییر کاربری و تبدیل جنگل به باغ و زمین کشاورزی، آلودگی‌های ایجاد شده در این منطقه و خشکسالی و کم‌آبی از تهدیدات اصلی این جنگل است.

وی گفت: علاوه بر نقش مردم در نگهداری جنگل، باید ادارات مسئول نیز در حفاظت و همچنین احیا این منطقه ناب گردشگری تلاش کنند.

وی با بیان اینکه جنگل گلوبردکان از جمله مناطقی است که در تعطیلات به خصوص ایام نوروز شلوغ و مهمان‌پذیر است و تعداد زیادی از مسافران و مردم شهرستان، استان و کشور در تعطیلات از محیط زیبای آن بهره می‌برند.

4 دلیل اصلی به مخاطره افتادن جنگل گلوبردکان.

در همین خصوص دیدگاه مدیر شرکت آب منطقه ای استان که خودش اصالتا جمی است را جویا شدیم.

شاپور رجایی با بیان اینکه کاهش چشمگیر آبدهی و جریان رودخانه در گلوبردکان ناشی از خشکسالی های اخیر است و از دلایل به خطر افتادن این جنگل ذی قیمت می باشد، ادامه داد: برداشت های بی رویه خصوصا توسط چاه های غیر مجاز بخش کشاورزی و توسعه بی رویه باغات که هم اکنون هم ادامه دارد دلیل بعدی این مخاطرات است.

وی با بیان اینکه سالانه قریب 12 تا 15 میلیون متر مکعب از چاه های غیر مجاز بخش کشاورزی برداشت آب صورت می گیرد افزود: نقش این برداشت غیرمجاز در ورود خسارت به سفره زیرزمینی و کاهش جریان پایه رودخانه انکارناپذیر بوده و یکی از دلایل اصلی خشکیدن برخی قنات های فعال بخش ریز نیز همین چاه ها می باشد.

مدیر شرکت آب منطقه ای استان با یادآوری این نکته که شرکت های تابعه وزارت نفت هم سالیان متمادی کل نیاز آبی خود برای ساخت و بهره برداری واحدهای صنعتی و شهرک های مسکونی را از منابع زیرزمینی تامین کرده و خسارت جبران ناپذیری به این منابع وارد نموده اند تصریح کرد: حجم برداشت سالانه آب از چاه های وابسته به مجموعه وزارت نفت در دشت ریز قریب 3 میلیون متر مکعب است.

وی ادامه داد: همه چاهها مجهز به کنتور هوشمند شده اند و برداشت آب در مقاطع زمانی مشخص قرایت و کنترل می شود. اما با پیگیری های صورت گرفته، مسولین امر پذیرفته اند به ازای این برداشت ها، علاوه بر مشارکت در سرمایه گذاری و تامین اعتبار سازه های آبخیزداری، در دو طرح بزرگ «آبرسانی سیراف- جم» و «سد باغان-ریز» هم مشارکت مالی و اعتباری نموده و با بهره برداری از این دو طرح، کل برداشت آن ها از منابع زیرزمینی متوقف گردد.اکنون هم هر دو پروژه فعال می باشد و امیدواریم با تزریق اعتبارات مناسب کمتر از دوسال زمینه بهره برداری آن فراهم شود.

رجایی دلیل چهارم این وضعیت را به دخل و تصرف و برداشت غیر اصولی  مصالح رودخانه ای می داند و می گوید: از قدیم الایام رودخانه ریز حدفاصل گندمزار تا گلوبردکان نقش یک پهندشت سیلابی داشته و بیشترین نقش در تغذیه طبیعی سفره زیرزمینی ریز با وقوع هر بارندگی و جریان سیلابی ایفا می نموده، ولی متاسفانه برداشت های غیر اصولی و چند برابر حد مجاز در قالب برداشت مصالح از بستر رودخانه موجب شده این پهندشت سیلابی کانالیزه شده و با افزایش سرعت جریان آب، علاوه بر کاهش شدید سفره های پیرامون مخاطرات جدی برای اراضی زراعی و باغی و حتی مسکونی طرفین رودخانه ایجاد شود، همچنین زمینه فرسایش کف و دیواره های رودخانه بیشتر شده و بسیاری از درختان را از بیخ و بن کنده و با خود ببرد. این امر نیز به تهدیدی جدی برای جنگل گلوبردکان تبدیل شده است.

به گفته وی، شرکت آب منطقه ای در حد مقدورات قانونی با جدیت در قبال اضافه برداشت ها از رودخانه مقاومت کرده، اما برخی حمایت های غیر مسولانه از کارخانه های تولید شن و ماسه و عدم تمکین به مبانی فنی و قانونی (نظیر استقرار دستگاه بازیافت آب) موجب شده برداشت ها به مراتب بیش از پتانسیل طبیعی شن و ماسه رودخانه باشد و نه تنها جنگل گلوبردکان، بلکه مناطق مسکونی و باغات هم در معرض تهدید جدی قرار گیرد.

وعده توسعه پارک جنگلی در جم

با وجود گلایه ها، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری بوشهر با اشاره به برنامه های در دست اقدام برای حفاظت از اراضی جنگلی گلوبردکان می گوید: منابع طبیعی استان به دنبال ساخت و توسعه یک پارک جنگلی دیگر در حاشیه این شهرستان است و سالانه اعتباری هم برای حفظ و توسعه این پارک اختصاص یابد.

سهیل مهاجری با بیان اینکه جنگل گلوبردکان در مجاورت اراضی کشاورزی قرار دارد و به همین دلیل محصور کردن آن ناممکن است، می گوید: بیشترین حریق و آتش سوزی های اتفاق افتاده در اثر بی احتیاطی گردشگران است که با خشکی درختان به دلیل بی آبی رودخانه تشدید می شود.

به هر روی، چشم‌های «جنگل گلوبردکان» به دستان حمایت‌گر سازمان محیط زیست، اداره آب و دیگر متولیان دوخته شده تا شاید قسمتی از دردی که سال‌ها بر پیکره رنج کشیده این جنگل وارد آمده تسکین یابد و دست نوازش طبیعت‌دوستان در احیا و حفاظت از این جنگل باستانی بر سر درختان آن کشیده شود.

هر روز تاخیر در این وضعیت و ادامه شرایط موجود، جنگل گلوبردگان به مرگ نزدیک تر می شود.

نوشتن دیدگاه