آينه جم؛ در انتهای فعالیت مجلس نهم، نمایندگان این دوره از مجلس، قوانینی شتابزده تصویب کردند که در بعضی مواقع نشدنی و در مواردی نیز به ضرر اقتصاد کشور بوده است. یکی از این مصوبات بنزین دو نرخی بود که به گفته کارشناسان فساد آور بوده و به ضرر اقتصاد ایران است. با شروع به کار مجلس دهم این مجال به نمایندگان داده شد تا بعضی از این مصوبات شتابزده را اصلاح کنند. بیشتر تحلیلگران عنوان می‌کنند که با توجه به کاهش قیمت جهانی نفت و نزدیک شدن قیمت سوخت به قیمت فوب خلیج فارس، بهترین فرصت در اختیار دولت قرار گرفته تا قیمت انواع سوخت را با توجه به قیمت های جهانی واقعی کرده و از پرداخت یارانه به سوخت دست بردارد. در این میان مساله کارت های سوخت هم مورد توجه قرار دارد که آیا دولت باید به ادامه فعالیت این کارت ها تن دهد یا خیر؟ آیا بنزین دو نرخی می‌ماند یا در مجلس دهم به تک نرخی شدن آن رای داده می‌شود؟ آیا مجلس دهم این اختیار را دارد که مصوبات غیرکارشناسی مجلس نهم را اصلاح کند؟ سکینه الماسی، یکی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس دهم در گفت و گو با «آرمان» می‌گوید:« در مصوبات و اقدامات اخیری که در مجلس نهم شاهد بودیم، ابهاماتی وجود دارد که ما تلاش خواهیم کرد در این حوزه شفاف تر عمل کنیم که احیا و یا حذف کارت سوخت و جلوگیری از دو نرخی شدن قیمت بنزین از این موارد است.»
در انتهای فعالیت مجلس نهم طرح هایی به تصویب رسید که بسیار شتابزده بود و می‌توانست مشکلاتی به وجود بیاورد که در مواردی نیز مشکل آفرین شد. یکی از این مصوبه های شتابزده، دو نرخی شدن بنزین بود. سوال اول اینکه دو نرخی شدن بنزین چه مشکلاتی به وجود می‌آورد؟
شکی نیست که ما برای رشد اقتصادی و برنامه های توسعه ای که در کشور دنبال می‌کنیم سهم به سزایی را برای انرژی در همه جوانب آن مدنظر قرار دهیم. در مورد حامل های انرژی و به ویژه بنزین که همیشه در کشور ما با حساسیت خاصی دنبال می‌شده است نیز وضعیت به همین ترتیب است. مجلس دهم و کمیسیون انرژی نیز با جدیت موارد مرتبط را دنبال می‌کند و ما تلاش همه جانبه خود را لحاظ می‌کنیم. باید بگویم به نظر من در مصوبه و اقدامات اخیری که در مجلس نهم شاهد بودیم، ابهاماتی وجود دارد که ما تلاش خواهیم کرد در این حوزه شفاف تر عمل کنیم که احیا و یا حذف کارت سوخت و جلوگیری از دو نرخی شدن قیمت بنزین از این موارد است.
به گفته بعضی کارشناسان دو نرخی شدن بنزین، فسادآور و رانت‌زاست و اقتصاد کشور را غیرشفاف می‌سازد، به نظر شما کمیسیون انرژی به دنبال اصلاح این قانون است؟ آیا مجلس دهم می‌تواند و اجازه این اقدام را دارد؟
از نگاه من پلکانی شدن قیمت بنزین نیز به عنوان یکی از کلیدی‌ترین محورها می‌بایست مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد و امیدواریم با بررسی تمامی جوانب تصمیمات لازم اتخاذ شود. سوال جدی که پیش روی ما قرار دارد این است که آیا در طول حدود هشت سال گذشته تاکنون همه اهداف عرضه کارتی بنزین در کشور محقق شده است یا خیر؟ و چالش ها و فرصت های به دست آمده در این طرح چه مواردی بوده است؟ آنچه از نظر اقتصادی همواره از دید کارشناسان مورد تاکید است شفافیت در برنامه های اقتصادی بوده.این است که به نظر می‌رسد طرح هایی مانند دونرخی شدن بنزین ناقض این شفافیت است و موجب سوء استفاده های زیادی خواهد بود. همچنین قاچاق، رانت و فساد دغدغه همیشگی در عرضه بنزین بوده است. ما در مجلس دهم تلاش می‌کنیم با توجه به کاهش قیمت جهانی بنزین و رشد پلکانی قیمت در داخل، در عمل از قاچاق این فراورده نفتی به صورت کامل جلوگیری کنیم تا هیچ گونه جاذبه و انگیزه اقتصادی برای قاچاق بنزین در کشور وجود نداشته باشد. درباره قیمت جهانی بنزین نیاز هست دولت در این زمینه خیلی جدی از فرصت پیش رو بهره ببرد. در حال حاضر شاهدیم که دولت نظر صریح خود را در مخالفت با بنزین دو نرخی اعلام کرده است و آن را فساد آور می داند که از جهاتی نقطه عطفی است و البته باید جوانب کار را به صورت دقیق بررسی کرد.
اصلاح این مصوبه با چه ساز و کار هایی باید صورت گیرد؟ به نظر شما بنزین بهتر است به چه صورت عرضه شود؟ آیا کارت های سوخت جمع آوری می‌شوند؟ به نظر شما جمع آوری کارت های سوخت چه مخاطرات و چه مزایایی به دنبال دارد؟
مهم‌ترین استدلالی که از سوی حامیان اصلی حذف کارت سوخت بیان می‌شود، این است که با توجه به کاهش قیمت جهانی نفت و در نتیجه، کاهش قیمت فوب خلیج فارس بنزین و افزایش پلکانی قیمت در داخل، قاچاق این فراورده نفتی توجیه اقتصادی ندارد؛ بنابراین نیازی به تداوم استفاده از این کارت ها برای جلوگیری از قاچاق بنزین احساس نمی‌شود. که البته اینجانب ضمن تایید این موضوع عوامل ذکر شده را ثابت و تثبیت شده در ساختار برنامه های حامل های انرژی و به ویژه بنزین نمی‌دانم و ممکن است پس از مدتی دوباره شاهد مواردی مانند افزایش قیمت فوب خلیج فارس باشیم که در آن زمان وجود کارت سوخت ضروری به‌نظر می‌رسد. همینطور که در مورد کارت سوخت گازوئیل به دلیل اختلاف قیمت داخل و کشور های همسایه تاکید بر حفظ آن است. بنابراین مخاطرات و محاسن حذف کارت سوخت به‌نظر همچنان نباید دچار شتاب زدگی شود.
بیشتر تحلیل های کارشناسی نشان می‌دهد با توجه به کاهش قیمت جهانی نفت و نزدیک شدن قیمت سوخت به قیمت فوب خلیج فارس، بهترین فرصت در اختیار دولت قرار گرفته تا قیمت انواع سوخت را با توجه به قیمت های جهانی واقعی کرده و از پرداخت یارانه به سوخت دست بردارد. مجلس در کنار دولت برای بهبود این شرایط و نزدیک کردن قیمت بنزین به قیمت جهانی چه اقداماتی باید انجام دهد؟
باید توجه داشت که تصمیمات حوزه انرژی روی تورم تاثیر مستقیم دارد. بنابراین باید به این مساله اساسی توجه کافی داشت تا دیگر حوزه‌ها دچار مشکل نشوند. آنچه در این فرصت باید بر آن تاکید کنم تقویت طرح های حوزه انرژی است که گاهی از نظر کارشناسی تورم زا بودند و اقتصاد را با چالش های جدی مواجه کرده است. باید با تسلط کامل به موضوع وارد شد و چالش های پیرامون طرح های حوزه انرژی و همین بنزین که مورد نظر است را به صورت جدی مورد نظر قرار داد. من خوب می‌دانم که تورم یک مساله مربوط اقتصاد کلان است و باید در چارچوب علم اقتصاد بررسی شود اما تبعات و کنترل تورم که به دنبال عدم فعالیت کارشناسی در حامل های انرژی به دست می‌آید دیگر تنها به مقوله اقتصاد بر نمی‌گردد و باید حوزه های اجتماعی را نیز درگیر کرد. به عنوان مثال یکی از بزرگ ترین زیان هایی که در قیمت گذاری حامل های انرژی به کشور وارد می‌شود بحث قاچاق های فاجعه آمیز این حامل‌ها است. ایران کشور بزرگی است و مرزهایی در اختیار دارد که همیشه با بگیر و ببند و اعمال شیوه‌‌های نظامی و انتظامی نمی‌توان کاری از پیش برد و قاچاق سوخت را به صورت کامل متوقف کرد. در نتیجه ما در این مورد ویژه در کمیسیون انرژی نیازمند دعوت از کارشناسان و صاحبنظران علمی و دانشگاهی هستیم که به همه جوانب توجه شود.
