آینه جم ـ شاپور رجائی: کیفیت آب در مرکز و کمبود آن در دومین شهر استان جدی ترین دستور کار شورای آب استان بود. مستندات " تجربه بسته بندی آب " به عنوان یک راهکار برای مرکز استان با خود برده بودم. چاره کار مورد استقبال رئیس قرار نگرفت. دمق شدم. انتظار انگ غیر کارشناسی نداشتم. با نظر یکی از اعضاء مجرب جلسه فرصت بررسی مجدد به طرح پیشنهادی داده شد، لکن چون از پشتوانه مدیریتی برخوردار نبود، عطایش به لقایش بخشیده شد.

در یکی از روزهای سرد دی ماه 1385 به دعوت مرحوم حاج آقا اسلامی نماینده مردم  ساوه در مجلس شورای اسلامی عازم این شهر شدم. جلسه در دفتر کار ایشان با حضور فرماندار، شهردار و  اعضای شورای اسلامی شهر برگزار شد.  مشکلات تامین و توزیع آب شرب شهر و راهکارها بررسی شد. پیشنهاد شد می توان  با الگوگیری از سیستم توزیع آب شهر قم و مکانیزه نمودن آن آب شرب کیفی در اختیار مصرف کنندگان قرار داد. قبلا چند و چون قضیه از مراجع علمی و عملی اخذ شده بود. جمع حاضر با این پیشنهاد موافقت و قول هرگونه همکاری دادند. از صدور مجوز حفاری و عدم اخذ خسارت آسفالت توسط شهرداری گرفته تا پیگیری در وزارتخانه و جلب نظر مسئولین زیربط. آن روز با روحیه ای متفاوت با جلسه کذائی شورای آب استان به اراک مراجعت کردم. ناگفته نماند پس از برگشت به اراک متوجه جاگذاری چند کارتن انار درجه یک ساوه در جعبه عقب ماشین شدم که تا مدت ها دعاگویشان بودیم. مرحوم اسلامی از باغ شخصی خودش تهیه کرده بود. خدا بیامرزدش.

با پایان یافتن مراسم انارخوران، دست به کار شده و توسط تیم کارشناسی شرکت اسناد مناقصه سامانه دوم توزیع آب آماده و فراخوان عمومی صادر شد. یکی از چاه های لب شور مجاور شهر به عنوان آب خام در نظر گرفته شد. در طرح اولیه احداث کارخانه شیرین سازی آب، مخزن ذخیره آب شیرین، 5 کیلومتری خط انتقال، 10 کیلومتر شبکه توزیع و نصب 30 دستگاه کارتخوان اتوماتیک در تعهدات سرمایه گذار پیش بینی گردید. با پایان یافتن رقابت سنگین مناقصه گران و ارزیابی فنی و مالی آنان، برنده مناقصه انتخاب و قرارداد ابلاغ گردید.  

با سرمایه گذاری بخش خصوصی و حمایت شرکت آبفا استان مرکزی و مسئولین محلی شبکه دوم توزیع آب شرب شهر ساوه به عنوان یک سامانه مکانیزه راه اندازی گردید. هم اکنون طول شبکه توزیع به 40 کیلومتر افزایش یافته و 140 دستگاه کارتخوان در شهر نصب و شبانه روزی به شهروندان ارایه خدمت می نماید. بسیاری از مجتمع های مسکونی، مساجد، مراکز آموزشی و مراکز پر جمعیت انشعاب مجزا دریافت داشته اند. برخی سوپر مارکت ها نیز دستگاه کارتخوان نصب نموده و به مشتریان سرویس می دهند. حالا شهروندان با کمترین فاصله از محل سکونت خود و در هرساعتی از شبانه روز به سهولت به آب شرب با کیفیت بالا و قیمت مناسب دسترسی دارند. هر لیتر آب 75 ریال و بشکه 20 لیتری 150 تومان. کارت اعتباری یکی از بانک های عضو شبکه شتاب به عنوان کارت آب در نظر گرفته شده است. هزینه صدور کارت آب نیز بر گرده کسی سنگینی نمی کند. مشتریان می توانند با خرده پول های  ته کارت که برای خرید یک پفک نمکی ناقابل هم کفایت نمی کند آب شرب دو هفته  یک خانواده 5 نفری را  تامین نمایند.

در شهر ما بشکه 20 لیتری آب 1000 تومان و لیتری 50 تومان در ایستگاه های فرآوری آب توزیع می شود. نزدیک به 7 برابر قیمت آنچه امروز در ساوه به فروش می رسد. در زمان بسته بودن مغازه در دسترس نیست. فاصله قابل توجهی از منزل باید طی و هزینه سوخت و استهلاک قابل توجهی نیز بر این قیمت بار نمود. ماشین نداشته باشی که باید عطای خرید آب به اصطلاح تصفیه!!! را به لقایش بخشید . اگر آب شبکه شهر برای آشامیدن و خوشرنگی نوشیدنی ها به مذاقت خوش نیامد،لاجرم بایستی تن به نصب آبشیرین کن خانگی داد که علاوه بر تحمیل هزینه خرید دستگاه بر جیب مبارک، موجبات هدر دادن درصد قابل توجهی از آب شبکه شهری، تهدیدی بالقوه برای سلامت اهل و عیال نیز سبب شده ای!

مجلس شورای اسلامی در قانون حمایتی آب شرب مصوب سال 1395 وزارت نیرو را موظف به تفکیک آب شرب و بهداشتی تعدادی از مراکز جمعیتی نموده است. وزارت نیرو حامی این طرح بوده و از منظر کارشناسی نیز یکی از راهکارهای مدیریت مصرف آب تلقی می نماید. در صورت پیش بینی تمهیدات حمایتی بخش خصوصی به سرمایه گذاری در این زمینه رغبت نشان خواهد داد. قیمت تمام شده ارایه خدمات به مراتب کمتر از ارقامی خواهد بود که امروزه بی ضابطه به خورد مصرف کنندگان داده می شود. کیفیت محصول و سهولت دسترسی مشتریان ارتقاء خواهد یافت. از اختصاص بخشی از آب شبکه شهری به دستگاه های تصفیه آب خانگی و مراکز عرضه عمومی برای تصفیه و پساب جلوگیری خواهد شد. درصدهای بزرگ هدررفت آب در شبکه های توزیع  از همین گونه خرده تلفات شکل می گیرد. علاوه بر این آب نامتعارف منتخب به عنوان منبع آب خام به عنوان یک منبع کمکی بر حجم تولید آب افزوده خواهد شد. و ...

 برخی از شهرها و حتی روستاهای استان بوشهر برای اجرا و راه اندازی سامانه دوم استعداد و قابلیت بالایی دارند. در دسترس بودن آب خام نامتعارف، تجربه نمک زدایی آب، امکان تخلیه پساب به یک پذیرنده و حتی اختصاص آن به برخی فعالیت های کشاورزی و آبزی پروری و .. از جمله شاخص ها و ظرفیت های جای جای استان است.

نویسنده: مهندس شاپور رجایی مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر

نوشتن دیدگاه