آینه جم: روزنامه پیام عسلویه مطلبی با عنوان 'حذف فلرینگ عسلویه در سال 2017 ، آرزوی محال؟' به قلم ناصر بوهندی در خصوص ضرورت حذف مشعل سوزی در تاسیسات فعال پارس جنوبی را منتشر کرده است.
به گزارش آینه جم:در ادامه این مطلب آمده است:از زمان شعله ور شدن اولین فلر در عسلویه در 14 سال پیش ، آرزوی مردم و فعالان محیط زیست خاموشی این فلرها و جلوگیری از سوختن بیهوده و مخرب این فلرها بوده است. آرزویی که روز به روز به تحقق آن امیدوار می شویم .
سال‌ها این باور غلط در میان مسئولان وجود داشت که طبیعت به‌تنهایی توان تصفیه آلودگی ناشی از فلرهای پارس جنوبی را دارد ولی با افزایش فعالیت‌های صنعتی و تولید آلاینده‌های روزافزون و رسیدن فلرهای روشن به بیش از 150 فلر کوچک و بزرگ ، طبیعت توان احیاکنندگی خود را از دست داده است.
واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی با فعالیت خود گازهای سمی از قبیل منواکسید کربن، آمونیا، سولفید هیدروژن و... تولید می‌کنند که ایجاد این آلاینده‌ها در طول فرآیند واحدهای تولید غیرقابل اجتناب هستند و حذف آن‌ها در راستای حفظ محیط زیست پاک از وظایف اصلی واحدهای تولیدی است. چراکه تخریب محیط زیست غیرقابل جبران و هزینه‌های ناشی از آن قابل تصور نیست.
در پالایشگاه‌های گازی و واحد های پتروشیمی گازهای نامرغوب و بی‌مصرف را از طریق خط لوله اصلی فلر به سوی سیستم فلرینگ هدایت می‌کنند و در آن‌جا این گازها سوزانده می‌شوند، از روشهای سنتی و قدیمی برای سوزاندن گاز فلر استفاده از Elevated Flare بوده که در واقع ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش نیز هست.
در این روش از یک برج بلند به ارتفاع تقریبی 100 تا 150 متر استفاده می‌شود که سوختن گازها در نوک آن انجام می شود. اگر احتراق در Elevated Flare کامل باشد، فقط بخارات آب، دی‌اکسید کربن و دی‌اکسید گوگرد به‌عنوان محصولات احتراق تولید خواهند شد اما واقعیت آن است که کنترل احتراق گازها در نوک فلر امکان‌پذیر نیست و از این رو غیر از ترکیبات مذکور، گازهای دیگری تولید می‌شوند که برخی از آن‌ها عبارتند از دوده، بنزن، جیوه، اکسیدهای نیتروژن، دی‌اکسید کربن، آرسنیک، دی‌سولفید کربن، کروم، متان، سولفید کربنیل، تولوئن، گازهای اسیدی و هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای است.
مشکل محیط زیستی دیگری که این نوع فلر ایجاد می‌کند، وجود شعله هنگام فرآیند سوختن و ایجاد تشعشعات حرارتی است که آن‌ها نیز برای سلامتی مضر است و باعث می‌شود تا چند صدمتری برج پوشش گیاهی وجود نداشته باشد. بنابراین برای حفاظت کارکنان از این تشعشعات مضر در سایت فضای زیادی را به Elevated Flare اختصاص داده می‌شود که خود یکی دیگر از معضل‌های واحدهای تولیدی است. زیرا فضاهای ارزشمند اختصاص‌یافته به این‌کار می‌تواند برای ساخت واحدهای تولیدی جدید استفاده شود.
برخی آمارها کمترین سهم 8 درصدی ایران از گازهای مشعل جهان که معادل مصرف سالانه گاز در کشور بلژیک می داند ، 28 میلیون مترمکعب گازی که همراه نفت هدر می‌رود، دست‌کم می‌تواند به 25 میلیون مترمکعب گاز شیرین تبدیل شود که بر مبنای قیمت گاز وارداتی حدود 3.45 میلیون دلار ارزش دارد و معادل تولید سالانه یک فاز پارس جنوبی است.
نمونه ای که باعث خوشحالی و امیدواری فعالان محیط زیست به تحقق آرزوی صنایع پاک و بدون فلر شده پتروشیمی صدف نخستین واحد صنعتی ایران است که توانسته با کمک متخصصان داخلی، صنایع غیرآلاینده فلر را در ایران عملیاتی کند.
همچنین در گام اول صنایع موجود در عسلویه می توانند از فلرهای جدیدی استفاده کنند علاوه بر کارکرد بدون دود و صدا در دمای پایین، با استفاده از گازهای اضافی تولید نیرو می‌کنند.
در سیستم ساده کنترل فلرهای جدید، این فلرها حداقل تشعشع حرارتی را دارند و دفع مایعات برای نمونه‌برداری‌های لازم از ویژگی‌های مثبت آن‌ها است.
میدان گازی پارس جنوبی که بزرگترین منبع گازی مستقل جهان است روی خط مرزی مشترک ایران و قطر در خلیج فارس و به فاصله 105 کیلومتری ساحل جنوبی ایران عسلویه قرار دارد. وسعت این میدان 9700 کیلومتر مربع و بخش متعلق به ایران 3700 کیلومتر مربع می باشد که بر اساس آخرین برآوردهای انجام شده، ذخیره گاه این بخش بیش از 14 تریلیون متر مکعب گاز طبیعی و افزون بر 18 میلیارد بشکه میعانات گازی را در خود جای داده است که تقریبا بر اساس محاسبه انجام شده توسط وزارت نفت معادل 9% کل ذخایر گازی جهان و حدود 48% ذخایر گازی شناخته شده کشور ایران است.
آمارها و بررسی های کارشناسی بعمل آمده در عسلویه نشان میدهد که 23 درصد از کل گازهای سوزانده شده در ایران در منطقه پارس جنوبی می باشد که این رقم بسیار قابل تامل است. طبق آمار ارائه شده از مجتمع گازی عسلویه فقط در سال 92 میزان 1274853 تن فلرینگ گاز ترش و شیرین انجام شده است.
روشهای جایگزین دیگری نیز برای کاهش آلایندگی ها و حذف تدریجی فلرها در پارس جنوبی می توان به کاربرد که به اختصار ذکر می شود:
بیشترین بازیابی گاز قابل استفاده : کاهش گاز مازاد ناشی از فرآیند تولید , موثرترین اقدامی است که باید از ابتدا صورت پذیرد. گاز فلر به معنای دور ریختن است زیرا عمده فلرینگ ناشی ازگاز اضافی که از فرایند خارج می شود. باید برنامه ای عملیاتی و با استفاده از تکنولوژی پیشرفته برای مدیریت میدان گاز فرا ساحلی و پالایشگاه گاز واقع در خشکی جهت کاهش گاز مازاد ،تهیه گردد.
افزایش کارایی فرایند تصفیه گاز: استفاده از واحد SRU با کارایی بالا با اضافه نمودن واحد تصفیه tailgaz در فرایند ، روش موثری برای کاهش tailgaz است.
استفاده از تجهیزات احتراقی با کارایی بالا: این روش می بایست جهت نصب تجهیزات احتراقی جدید در عسلویه و نوسازی تاسیسات در مناطق نفتی مد نظر قرار گیرد. این فرایند خصوصا برای تجهیزات احتراقی بزرگ مقیاس ، مانند بویلرهای بخار ، توربین های گازی، کوره های حرارتی و ...موثر است
کاهش گاز های فرار (اصلاح تجهیزات موجود):گاز های فرار که بصورت غیر عمدی از تجهیزات و تاسیسات رها می شوند یا نشت پیدا می کنند ، سهم قابل توجهی از انتشار را در واحد های نفت و گاز شامل می شوند. گاز فرار عمدتا شامل ترکیبات آلی فرار ( VOC) و همچنین BTX (بنزن، کلوئن و زایلن) موجوددر مواد اولیه ، سیالات فرایندی و محصولات میانی و نهایی واحد است.
محل انتشار این گاز ها عبارتست از تجهیزات فرایندی ، اتصالات لوله ها، شیر ها ، پمپ ها ، کمپرسورها ، مخازن ذخیره، تجهیزات بارگیری محصولات و ... در عسلویه است.مخازن میعانات بعنوان بزرگترین منشاء رها سازی ماده خطرناک بنزن در واحد ها مشاهده شده است.
جلوگیری از نشتی ها ، استفاده از واحد بازیابی گاز های VOC ، اصلاح عملیات تثبیت میعانات که ایجاد ترکیبات VOC را کنترل می کنند و بهبود آب بندی مخازن سقف متحرک و همچنین نگهداری مناسب از تاسیسات ، روش های موثری برای این منظور است.
تزریق گاز به زیر زمین: این روش در کشور های حاشیه خلیج فارس برای به حداقل رساندن فلر استفاده شده است.همچنین امکان تزریق و حبس این گازها و ذخیره آن برای استفاده مجدد در آیندهدر ساختارهای زمین شناسی نزدیک به منطقه امکان پذیر است.
نصب تاسیسات تصفیه گاز دودکش
در پایان آنچه مهم است عزم راسخ مسئولان و نمایندگان مجلس و همه وزرای دولت (نفت ، صنایع ، دانشگاه ها ، وزارت امور خارجه و ... ) برای حل این مشکل و تامین اعتبار لازم برای حذف فلرینگ می باشد. چرا که در صورت عدم جدیت و اجرای گام های عملی ، علاوه بر تخریب محیط زیست این سرزمین ، جریمه های هنگفت بین المللی بنابر پیمان تغییر اقلیم پاریس علیه کشورمان در نظر گرفته خواهد شد.
