سعید رضایی: استان بوشهر یکی از استان‌های خشک کشور است و در سال‌های اخیر به خاطر تغییر اقلیم و کاهش بارش‌ها و فواصل نامناسبی که بین بارش‌ها ایجاد شده، این استان خشک و خشک‌تر شده است.

در پی کاهش بارندگی‌ها و همچنین برداشت بی‌رویه از منابع آبی استان بوشهر چه منابع آبی سطحی و چه منابع آبی زیرزمینی استان شاهد کاهش چشمگیر منابع آبی استان هستیم که این موضوع کشاورزی در استان را با مخاطره جدی روبرو کرده است.

وجود چاه‌های غیرمجاز متعدد و همچنین اضافه برداشت از چاه‌های مجاز یکی از چالش‌های جدی در استان بوشهر است که باعث شده تا سطح ایستابی بسیاری از دشت‌های استان بوشهر بسیار پائین رفته و وضعیت نگران‌کننده‌ای ایجاد شود.

با این روند روز به روز شاهد افزایش مشکلات در حوزه منابع آبی استان بوشهر خواهیم بود و باید به دنبال نسخه‌ای شفابخش برای جلوگیری از این روند و نابودی همه دشت‌های استان بود.

حال و روز وخیم دشت های استان

استان بوشهر دارای ۱۶ محدوده مطالعاتی است که در حال حاضر ۹ دشت ممنوعه با احتمال نشست زمین است و چهار دشت ممنوعه بحرانی است.

دشت‌های ممنوعه استان بوشهر شامل دشت پلنگ، مند (کاکی و بردخون)، چاهگاه، خورموج، باغان، اهرم،دالکی شبانکاره، آبدان-لمبدان است.

دشت های ممنوعه بحرانی استان بوشهر نیز شامل جم، ریز، بوشکان- دهرود و تنگ ارم است.

دشت های در حال ممنوعه شدن استان بوشهر شامل دشت‌های دالکی _شبانکاره و اهرم است.

دشت‌های لب شور و ساحلی فاقد پتانسیل استان بوشهر نیز شامل دشت‌های بوشهر -دلوار، گناوه و دیلم است.

خشکسالی ادامه دارد

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار آینه جم اظهار داشت: خشکسالی همیشه با استان ما عجین بوده است و در گذشته وجود داشته و در آینده نیز وجود خواهد داشت.

شاهپور رجایی از عوامل بروز این وضعیت خشکسالی را دخل و تصرف در طبیعت و مصرف نامناسب آب عنوان کرد و ادامه داد: تغییر اقلیم اتفاق افتاده است و روند و تعداد بارندکی‌ها کمتر می‌شد و شاهد افزایش باران‌های سیل‌آسا خواهیم بود.

وی تصریح کرد: دوره‌های خشکسالی حداقل تا یکی دو دهه دیگر گریبانگیر کشور ما خواهد بود و بلای را که بر سر منابع آبی آورده‌ایم ادامه خواهد داشت.

استفاده نادرست از تکنولوژی پمپاژ

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر خاطرنشان کرد: در گذشته دارای رودخانه‌های پر آب و چشمه‌ها و قنات‌های متعدد بودیم ولی تکنولوژی پمپاژ را درست استفاده نکردیم و عوارض استفاده نادرست از منابع آبی دست از سر ما برنخواهد داشت.

رجایی با بیان اینکه باید با مسئله خشکسالی سازگار شویم، اضافه کرد: مصرف آب در کشور ما نسبت به جهان بسیار نادرست است و باید الگوی صحیح مصرف را یاد بگیریم و از آن استفاده کنیم.

وی از ساخت سدهای متعدد در استان بوشهر برای مهار روان‌آبها و تامین آب مورد نیاز در بخش کشاورزی و آب شرب خبر داد و افزود: ساخت سدهای بزرگ و کوچک، شبکه‌های آبیاری و زهکشی و اجرای طرح‌های آبرسانی را در نقاط مختلف استان در دستور کار داریم.

سطح ایستابی دشتستان از خط قرمز گذشت

فرماندار دشتستان نیز بر بحرانی بودن شرایط دشت های دهرود-تنگ ارم و بوشکان تاکید کرد و اظهار داشت: وضعیت منابع آبی در دشتستان به عنوان قطب کشاورزی استان بوشهر مناسب نیست.

ارسلان زارع اضافه کرد: وضعیت سطح ایستابی این دشت‌ها از خط قرمز عبور کرده و منابع آبی این شهرستان را با تهدید جدی روبرو کرده است.

زارع با تشکر از فعالیت اداره منابع آب شهرستان دشتستان اضافه کرد: در سال جاری با تلاش این اداره ۲۳ حلقه چاه غیرمجاز و مضر به منافع عمومی پر و مسلوب المنفعه شده است.

وی افزود : در راستای پیشگیری از حفر چاه های غیرمجاز جدید نیز بیش از ۴۰ مورد دستگاه و ادوات غیرمجاز حفاری توقیف شده است.

اضافه برداشت از منابع زیرزمینی

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر به خبرنگار آینه جم گفت: تعداد بسیار زیادی چاه غیر مجاز در استان بوشهر شناسایی شده است که تعداد آنها به بیش از پنج هزار و ۵۰۰ حلقه چاه می‌رسد که هزار و ۵۵۰ حلقه چاه آن بعد از سال ۸۵ و تصویب قانون تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز حفر شده است و تعیین تکلیف آنها با مشکلات عدیده امنیتی، اجتماعی و . . . روبرو خواهد بود.

وی بیان کرد: در مجموع مجاز به برداشت ۳۱۰ میلیون مترمکعب آب از منابع زیرزمینی استان بوشهر هستیم ولی سالانه ۱۴۰ میلیون مترمکعب بیش از این مجوزی که داریم از منابع زیرزمینی استان برداشت می‌شود.

احیاء و تعادل‌بخشی منابع آبی

رجایی با اشاره به اینکه سالانه یک متر افت را در سطح منابع آب زیرزمینی شاهد هستیم، خاطرنشان کرد: سالانه کل کسری بیش از ۲۵۰ میلیون مترمکعب است.

وی با اشاره به اجرای طرح احیاء و تعادل‌بخشی افزود: بر اساس این طرح، برداشت آب از چاه‌های غیرمجاز باید متوقف شود و چاه‌های مجاز نیز فقط مجاز به برداشت میزان تعیین شده آب هستند.

مدیرعامل آب منطقه‌ای استان بوشهر ادامه داد: همه باید به این باور برسند که منابع آبی در حال نابودی است ولی هنوز به اطمینان قلبی در مورد بحران آب نرسیده‌ایم و نیازمند مدیریت به‌هم‌پیوسته منابع آبی هستیم.

لزوم مدیریت صحیح و بهینه آب

عبدالکریم گراوند استاندار بوشهر نیز با تاکید لزوم مدیریت مصرف بهینه و صحیح منابع آبی اظهار داشت: تنها علاج بحران آب در استان بوشهر گام برداشتن مسئولین و مردم به سمت مدیریت صحیح و بهینه آب است.

وی با اشاره به اهمیت مدیریت کشت در حفظ منابع آب خاطرنشان کرد: مدیریت کشت می‌بایست به طور جدی بررسی و برنامه‌ریزی شود و مدیریت منابع آب نیز به صورت ویژه در آن لحاظ شود.

استاندار بوشهر با تاکید بر پر و مسلوب المنفعه سازی چاه های غیرمجاز گفت: با جلوگیری از حفر هرگونه چاه جدید و پر و مسلوب‌المنفه‌سازی چاه‌های غیرمجاز می‌توانیم به بهبود وضعیت دشت‌های استان کمک کنیم.

انتظار می‌رود عزم جدی مسئولان در کنار حمایت و همراهی مردم باعث شود تا شاهد استفاده صحیح‌تری از منابع آبی استان بوشهر باشیم؛ هرچند که همین الان هم خیلی دیر است و عادت کرده‌ایم که بعد از بروز فاجعه به فکر جبران باشیم.