به گزارش آینه جم - دکترحسین دستار استاد و محقق دانشگاه: هفته دولت امسال با شعار «تدبیر و امید برای تولید و اشتغال» از روز دوم شهریور ماه آغاز شد و با اجرای برنامه‌ها و افتتاح و کلنگ‌زنی چند پروژه خاتمه یافت.

نگاهی هر چند گذرا به پروژه‌های افتتاح‌شده و یا کلنگ‌زنی‌شده در سطح شهرستان جم در طول این هفته می اندازیم. قبل از آغاز هفته دولت فرماندار شهرستان جم در پیامی خبر از افتتاح  و کلنگ‌زنی ۶۳ پروژه با اعتباری بالغ بر ۷۱ میلیارد تومان داد.

متاسفانه علی‌رغم پیگیری انجام شده نتوانستیم لیست کاملی از پروژه‌های ذکر شده به همراه اطلاعات مالی تفکیکی و اعتبارات آنها به دست بیاوریم. موضوعی که به نظر می‌رسد از طریق رسانه‌ها می‌بایست شفاف‌سازی می شد.

تنها مرجعی که لیست پروژه‌ها را به‌صورت روزانه منتشر می‌کرد، کانال تلگرامی روابط عمومی فرمانداری جم بود و این تحلیل بر اساس اطلاعات آن کانال ارائه شده است.

بدون شک صحیح‌ترین تحلیل می‌بایست بر مبنای شاخص وزنی مالی پروژه‌ها صورت می‌گرفت که متاسفانه به طور کامل و مستند در دسترس نبود و به ناچار این تحلیل بر مبنای درصد بخشی پروژه‌ها انجام شد.

سهم اندک مگا پروژه‌ها و پروژه‌های بنیادی

موضوع مهم در ارتباط با پروژه‌های هفته دولت این است که حجم عمده‌ای از پروژه‌های کلنگ‌زنی یا افتتاح شده، پروژه های بنیادی نیست و عموماً پروژه‌هایی در حد مسئولیت‌های سالانه دستگاه‌های اجرایی شهرستان افتتاح یا کلنگ‌زنی شده‌اند.

به نظر می‌رسد افتتاح پروژه‌هایی همچون زیرسازی آسفالت کوچه‌ها و معابر و یا افتتاح یک خیابان ۱۲ متری، پروژه‌هایی در حد و قامت هفته دولت نیست.

با توجه به ضریب افزایشی ظرفیت‌های توسعه‌ای در شهرستان به واسطه صنایع نفت و گاز، صنایع پایین دستی و ظرفیت‌های ایجاد شده به‌واسطه اهرم‌های توسعه‌ای،  انتظار می‌رفت در هفته دولت شاهد کلنگ زنی و افتتاح پروژه های بنیادی‌تری باشیم که امیدواریم در فرصت‌های بعدی مد نظر قرار گیرد. پروژه‌هایی که شکل دهنده شاکله زیر ساختی و در راستای توسعه زیر ساخت‌های بنیادی شهرستان باشد.

با توجه نیازمندی های موجود در این زمینه که شهرستانی با حدود ۸۰ هزار نفر جمعیت را از نظر نیازسنجی توسعه در تراز کلان شهرها قرار داده است، انتظار می‌رود نگاه به این گونه پروژه‌ها در اولویت تخصیص اعتبارها و برنامه‌ریزی‌ها قرار گیرد.پروژه هایی که عدم توجه به آنها، بدون شک در بلند مدت افسوس های زیادی را به دنبال خواهد داشت.

لزوم تعریف پروژه‌هایی همسو با شاخص‌های  نوین شهرسازی، توسعه‌ای، زیرساختی و هوشمندسازی موضوعی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و عدم لحاظ چنین پیش فرض‌هایی در برنامه‌ریزی کلان، فردای این شهرستان را با چالش‌های جدی روبرو خواهد کرد.

توزیع بخشی پروژه‌ها

بیشترین تعداد پروژه‌های کلنگ‌زنی یا افتتاح شده در هفته دولت مربوط به حوزه مسئولیت دهیاری‌ها و شهرداری‌ها بود(حدود۳۶ درصد کل) که عموماً شامل خیابان سازی، آسفالت کوچه‌ها و چند پارک کوچک محله‌ای است.

پروژه‌های مرتبط با آموزش و پرورش با ۱۵ درصد سهم کلی، رتبه سوم کلی پروژه‌ها را به خود اختصاص داد که بیشتر در حوزه ساخت کلاس‌های درس است. البته بهره برداری از یک مگاپروژه و چند پروژه در قد و قامت کوچکتر ولی تا حدودی تاثیرگذار نیز از اقدامات خوب مسئولین در هفته دولت بود.

نهادهایی چون اداره برق و مخابرات با وجود مشکلات زیرساختی، در هفته دولت هم عملکرد مناسبی نداشتند و به ترتیب با ۴ و ۲ درصد از سهم کلی پروژه‌ها انتهای جدول را به خود اختصاص دادند.

سال‌ها است که اداره مخابرات شهرستان جم خطوط تلفن ثابت را پیش فروش کرده و هنوز پس از گذشت نزدیک به یک دهه نتوانسته است به تعهد خود عمل کند.

خانه‌به‌دوشی آموزش‌عالی

علی رغم شعارهای داده شده در ارتباط با توجه به آموزش عالی متاسفانه در هفته دولت هیچ پروژه‌ای در ارتباط با این بخش تاثیرگذار در شهرستان کلنگ زنی یا افتتاح نشد.

به نظر می‌رسد نابسامانی و سردرگمی این حوزه همچنان ادامه خواهد داشت. دانشکده فنی- مهندسی میهمان ناخوانده شهرک پردیس شده و نارضایتی رو به افزایش ساکنین از یک طرف و تصمیم شورای راهبردی پتروشیمی‌ها از طرف دیگر هر روز عرصه را بر این نهاد آموزشی تنگ‌تر می‌کند.

از طرفی خبرهایی مبنی بر عدم تمایل هسته مرکزی دانشگاه خلیج فارس و مسئولین استانی به ماندگاری این دانشکده در شهرستان جم نیز مزید بر علت شده است. دانشگاهی که علی رغم داشتن زمین، هنوز عملیات اجرایی آن آغاز نشده است.

دانشگاه آزاد برای چندمین سال پیاپی مستاجر آموزش و پرورش شده و شنیده‌ها حاکی است که صاحب‌خانه حکم تخلیه را به‌زودی به اجرا خواهد گذاشت.

این درحالی است که به گفته دکتر عظیم پور رئیس دانشگاه، مشکل زمین اهدایی این دانشگاه هنوز حل نشده و بنظر می رسد در صورت ادامه این روند وضعیت این دانشگاه بدتر هم خواهد شد.

وضعیت دانشگاه پیام‌نور نیز خیلی تفاوتی با دو دانشگاه دیگر ندارد. اگر چه این نهاد آموزش عالی خود صاحب‌خانه است و درد و رنج مستاجری را ندارد، اما مصیبت‌های خاص خود را دارد.

اینها همه در حالی است که مصوبه شوارای عالی اداری در چندین بند بصورت شفاف فراهم آوردن زمینه های پیشرفت، گسترش و توسعه آموزش عالی و تشکیل شورای آموزش عالی را به عهده بالاترین مقام سیاسی شهرستان یعنی نماینده عالی دولت در شهرستان گذاشته است.

به نظر می رسد نمایندگان دولت در ادوار مختلف در شهرستان آنگونه که باید دغدغه این بخش را نداشته‌اند. اگر چه جناب نوروزی نشان داده است که نسبت به سایر فرمانداران شهرستان حداقل در مقام پیگیری گامی جلوتر است و هفته گذشته خبر از اختصاص اعتباری میلیاردی به دانشکده مهندسی را داد.

با این حال بعید به نظر می‌رسد در کوتاه مدت شاهد تحولی چشمگیر در این حوزه باشیم و عدم تعریف پروژه‌ای برای این بخش تاثیرگذار در هفته دولت انتقادی است که به نمایندگان دولت در شهرستان وارد است.

عدم تناسب پروژه ها با شعار هفته دولت

طبق اطلاعات موجود، پروژه‌های کلنگ‌زنی یا افتتاح شده در سال جاری در سطح شهرستان  کمترین تناسب را با شعار «تدبیر و امید برای تولید و اشتغال» به عنوان شعار انتخابی هفته دولت دارا هستند.

شعاری که بدون شک بر مبنای یک نیازسنجی و هدف و آرمانی طراحی شده است و شاید نزدیکی ما به قطب عظیم صنعتی پارس جنوبی اهمیت این شعار را برای مسئولین کم‌رنگ‌تر از سایر استان‌ها و شهرستان‌های کشور کرده است. موضوعی که در جای خود می‌بایست مورد بررسی قرار گیرد.

توزیع پروژه ها از نظر منبع تامین اعتبار

از منظر منبع تامین اعتبار حدود ۸۱ درصد از پروژه‌ها در قالب اعتبارات سازمانی مصوب کلنگ زنی یا افتتاح شده‌اند و ۱۹ درصد پروژه‌ها با مشارکت شورای راهبردی پتروشیمی‌ها و وزارت نفت تامین اعتبار شده است.

البته ناگفته نماند که سهم اعتبارات منبعث از عوارض آلایندگی و... در اعتبارات سازمانی دیده شده که دلیل آن درهم آمیختگی آن با اعتبارات سازمانی بوده است.

به نظر می‌رسد وزارت نفت و زیر مجموعه آن می‌بایست در تعریف و تامین اعتبار پروژه‌ها، به‌ویژه مگا پروژه‌ها و پروژه‌های بنیادی مشارکت بیشتری داشته باشند.

اگر چه آمار مقایسه‌ای نسبت به سال‌های قبل در دسترس نیست ولی به نظر می‌رسد با پیگیری‌های صورت گرفته از طرف نماینده شهرستان در مجلس شورای اسلامی و مسئولین دولتی و نمایندگان دولت در شهرستان این امر در سالهای بعد چهره تازه تری به خود بگیرد.

کما اینکه برگزاری اولین همایش مسئولیت‌های اجتماعی با وجود انتقادهایی که به آن وارد است خود نویدی بر شروع یک حرکت تازه در این زمینه است.

لزوم تغییر نوع نگاه و توجه به ظرفیت‌های شهرستان

لزوم تعریف پروژه‌ها و طرح‌های شهرستان بر اساس چشم‌اندازی مدون، عملیاتی و منطبق بر ظرفیت‌های ایجاد شده و بالقوه موضوعی است که  امروز بیش از هر زمان دیگری به آن نیازمندیم.

شهرستانی که ظرفیت‌های توسعه‌ای به‌وجودآمده آن را نسبت به دیگر شهرستان‌های استان و چه بسا کشور متمایز کرده است نیازمند نگاهی آینده نگر و دوراندیش است. نگاهی که می‌بایست از چارچوب اجبار و سیاست کوتاه مدت فراتر رود.

در فرهنگ توسعه استفاده از ظرفیت‌های توسعه‌ای، مهمترین گام در توسعه متوازن است. ما بر خلاف بسیاری از مناطق کشور نیازی به ظرفیت سازی برای توسعه نداریم و خوشبختانه این ظرفیت خواسته یا ناخواسته فراهم شده است.

بهره‌گیری از ظرفیت‌های توسعه در راستای ساخت توسعه‌ای متوازن هنری است که مدیران امروز شهرستان می‌بایست از آن بهره بگیرند و رسالت آنها نیز همین است. هنری که می‌بایست به‌صورت حرفه‌ای در تعریف و عملیاتی کردن پروژه‌های زیرساختی، مگا پروژه‌ها و پروژه‌های بنیادی تحول آفرین خود را نشان دهد تا در هفته های بعدی دولت مجبور نباشیم به افتتاح خیابان‌های ۲۰ متری و ۱۲ متری دل خوش کنیم و با بنرهای آن عکس یادگاری بگیریم.

البته این به معنای بی‌اهمیت بودن چنین پروژه‌هایی نیست، کما اینکه بسیاری از همین پروژه‌ها با افزایش ضریب دسترسی کارکردهای بسیار مفیدی داشته‌اند و در جای خود چه بسا بسیار هم اثر گذار خواهند بود؛ بلکه هدف تغییر نوع نگاه و توجه به ظرفیت هایی است که مورد غفلت واقع شده اند.