حیدر کاشف
وضعیت کنونی آب در ایران و به ویژه مناطق جنوبی به معنای واقعی٬یک «بحران»است. شرایطی که سالهاست از مرحله هشدار و وضعیت قرمز عبور کرده اما هیچگاه نگاه مدیریتی ِ مبتنی بر پایداری و حفظ منابع آب را به خود ندیده است.
در شرایط کنونی و در پی اعتراضات مردم برازجان به قطعی های چندروزه ی آب ٬وعده هایی از جانب مسولین داده شد که با توجه به زمان در نظر گرفته شده به نظر نمی رسد در درازمدت دردی از مردم دوا کند و صرفا حواله دادن این مشکلات ب آینده و مدیران بعدی است.
رفع مشکل کمبود آب بدون حل یک سری موانع و روندهای غلط گذشته میسر نمی شود.
نخست٬ مسولین ارشد استان و کشور یک‌بار برای همیشه باید تکلیف کشت های غیر منطبق با اقلیم ایران و استان بوشهر را مشخص کنند.
براستی لزوم کشت محصولات جالیزی با آن حجم از آب مصرفی چیست؟ آیا دشتستان ِتشنه و کم آب، منطقه مناسبی برای کشت هندوانه و طالبی است؟ محصولی که یک چندم از ارزش آب مصرف شده هم‌نمی ارزد. تاسف بار تر عدم فروش و رها شدن همین محصولات پرمصرف است.
چاره چیست؟آیا نباید برای همیشه کشت این محصولات ممنوع شود؟آیا واردات آن به صرفه تر نیست؟ آیا مسولان ما مفهوم «آب مجازی» را می دانند؟
تاسف بار و عحیب است که یکی از بزرگترین نخلستان های کشور هنوز به روش منسوخ شده غرقابی آبیاری می شود، آنهم در کم آب ترین مناطق ایران.
به عنوان کسی که نسل در نسل نخل دار و دهقان زاده بوده است هیچگاه راضی و دلخوش به این شیوه از هدررفت این نعمت خدادادی نبوده ام.
حقیقتا جایگاه روش های‌نوین آبیاری و باغداری در کشاورزی ما کجاست؟ کشاورزان و مسولین ما حساب سود و زیان این شیوه از آبیاری و سود حاصل شده از برداشت سالانه را به چه شیوه ای کرده اند؟
این گرفتاری ها زمانی در محاسبات کلان مدیریتی نمود دارد که بدانیم ارزش آب مصرف شده برای این محصولات ده ها برابر محصول تولید شده است، با این تفاوت که این سرمایه طبیعی قابل بازگشت نیست.
صنایع نفت و گاز مستقر در استان را هم به لیست مصرف کنندگان بی رویه آب اضافه کنید تا بهتر عمق بحران را متوجه شوید. بحرانی که زیست و آینده همه ما را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
اما چاره چیست؟بازگشت به روشهای قدیمی و منسوخ شده یا یافتن‌راه حل برای حفظ منابع موجود و ایجاد دخایر جدید؟
یقینا با طولانی تر شدن خشکسالی و شیوه های مصرف کنونی، کار را از این هم سخت تر خواهد شد تا جایی که زندگی عادی در منطقه غیرممکن شده و شاهد موج عظیم مهاجرت به مناطق بالادست و درنتیجه افت منابع آب نواحی مقصد خواهیم بود.
تنها راه حل برای تامین آب استان های ساحلی احداث آبشیرین کن برای شیرین سازی آب دریاست. این شیوه گرچه خالی از مخاطرات زیست محیطی نیست اما عجالتا تنها راه پیش روی ماست هرچند که واجب است تمام اثرات زیست محیطی این طرح بررسی شده و به حداقل برسد.
تنها شیوه عقلانی برخورد با چالش آب ٬به کارگیری روش های علمی و به روز کاهش مصرف آب در بخش های کشاورزی و صنعتی است. معضل زیست محیطی که بالقوه می تواند بحران های اجتماعی و انسانی را به دنبال داشته باشد٬اما تنها خواست و اراده تصمیم گیران و مردم است که می توان از این دوره تاریخی عبور‌کرد./ خلیج فارس
